Hoàn thiện quy hoạch và chuỗi liên kết cho nông nghiệp

Giai đoạn 2020-2025, sản xuất nông, lâm nghiệp của tỉnh chuyển dịch mạnh theo hướng hàng hóa, chú trọng chất lượng và thương hiệu. Khu vực nông thôn ghi dấu bằng hơn 500 sản phẩm OCOP, trong đó 10 sản phẩm đạt chuẩn 5 sao quốc gia.

Các chương trình mục tiêu quốc gia về nông thôn mới, giảm nghèo và phát triển kinh tế - xã hội vùng dân tộc thiểu số đã tạo thay đổi rõ nét trong đời sống, góp phần khẳng định vai trò của nông nghiệp, nông thôn đối với sự ổn định và phát triển chung của tỉnh.

Sau sáp nhập, Thái Nguyên mở rộng không gian phát triển với điều kiện tự nhiên đa dạng, tài nguyên rừng lớn cùng nền tảng sản xuất, chế biến nông sản đã hình thành từ trước. Sự kết hợp giữa vùng sản xuất nông, lâm nghiệp của Bắc Kạn (cũ) và vùng chè trọng điểm của Thái Nguyên tạo nên hệ sinh thái nông nghiệp phong phú hơn. Điều này không chỉ tăng quy mô sản xuất mà còn mở ra cơ hội tổ chức lại vùng nguyên liệu theo chuỗi, giảm tình trạng manh mún và phát huy lợi thế tiểu vùng.

Mặc dù vậy, ngành nông nghiệp của tỉnh đang đối mặt với nhiều thách thức. Đó là sản xuất nhỏ lẻ còn phổ biến ở một số địa bàn, công nghệ chế biến chưa đồng đều, năng lực liên kết thị trường còn hạn chế, trong khi yêu cầu về an toàn thực phẩm và truy xuất nguồn gốc ngày càng cao. Việc nâng tiêu chuẩn sản phẩm, mở rộng thị trường và ứng dụng công nghệ vào sản xuất trở thành yêu cầu cấp thiết.

Trong bối cảnh đó, Nghị quyết Đại hội Đảng bộ tỉnh nhiệm kỳ 2025-2030 xác định nông nghiệp là lĩnh vực cần tạo đột phá. Mục tiêu đặt ra là tăng giá trị sản xuất nông, lâm nghiệp và thủy sản bình quân 4%/năm; đưa giá trị sản phẩm từ cây chè đạt khoảng 25 nghìn tỷ đồng vào năm 2030; phấn đấu 95% xã đạt chuẩn nông thôn mới; nâng tỷ lệ che phủ rừng lên từ 60% và đẩy mạnh kinh tế xanh, từng bước hình thành thị trường tín chỉ carbon - lĩnh vực được đánh giá có nhiều tiềm năng.

Một định hướng quan trọng là tái cơ cấu nông nghiệp theo hướng nâng giá trị gia tăng. Tỉnh ưu tiên phát triển nông nghiệp hữu cơ, nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao, mở rộng mô hình liên kết giữa doanh nghiệp - hợp tác xã - nông hộ để hình thành chuỗi sản xuất - chế biến - tiêu thụ ổn định. Song song với đó là mục tiêu nâng tầm thương hiệu “chè Thái Nguyên”, coi đây là ngành hàng chủ lực cần đầu tư chiều sâu.

Ngành chè được xác định là trọng tâm với mục tiêu đến năm 2030 có 70% diện tích đạt VietGAP hoặc hữu cơ; mở rộng diện tích lên 24.500ha; sản lượng chè búp tươi khoảng 300.000 tấn; đồng thời chú trọng chinh phục các thị trường chất lượng cao như Nhật Bản, Mỹ, châu Âu. Việc gắn sản xuất chè với du lịch trải nghiệm và văn hóa trà cũng được coi là hướng đi phù hợp nhằm tăng giá trị sản phẩm.

Ngoài cây chè, Thái Nguyên sở hữu tiềm năng lớn ở các nhóm cây trồng khác như cây ăn quả, dược liệu, dong riềng… cùng hệ thống sản phẩm OCOP phong phú. Để phát huy lợi thế này, tỉnh cần hoàn thiện quy hoạch vùng sản xuất theo đặc thù từng khu vực; phát triển các cơ sở chế biến sâu, hệ thống bao bì, nhãn mác và truy xuất nguồn gốc; mở rộng mạng lưới logistics để hỗ trợ lưu thông nông sản.

Một giải pháp quan trọng là củng cố hệ thống hợp tác xã. Với vai trò cầu nối giữa nông dân và doanh nghiệp, hợp tác xã đảm nhiệm tổ chức sản xuất, chuyển giao kỹ thuật, giám sát tiêu chuẩn và liên kết thị trường. Việc nâng cao năng lực quản trị, xúc tiến thương mại và áp dụng công nghệ số cho hợp tác xã sẽ tạo nền tảng để nông sản Thái Nguyên tăng sức cạnh tranh.

Phát triển nông nghiệp gắn với du lịch cộng đồng cũng là hướng đi giàu tiềm năng. Những vùng chè như Tân Cương, La Bằng, Trại Cài hay các khu sinh thái miền núi ở tỉnh Bắc Kạn (cũ) có điều kiện hình thành mô hình du lịch trải nghiệm gắn với sản xuất nông nghiệp. Đây là cách tăng giá trị sản phẩm và tạo thêm việc làm, thu nhập ổn định cho người dân nông thôn.

Tổng thể cho thấy các định hướng mới của tỉnh đang mở ra cơ hội lớn để nông nghiệp, nông thôn bước vào giai đoạn phát triển mạnh hơn. Khi quy hoạch được đồng bộ, hạ tầng được đầu tư, doanh nghiệp có thêm động lực tham gia và người dân tiếp tục đổi mới tư duy sản xuất, ngành Nông nghiệp Thái Nguyên sẽ có đủ điều kiện tạo bước chuyển mới, đóng góp cho mục tiêu tăng trưởng xanh, nâng cao thu nhập và cải thiện chất lượng sống ở khu vực nông thôn trong những năm tới.