Quản lý tàu cá '3 không': Tỉnh có thể không biết tàu cá ở đâu nhưng thôn, xã sẽ biết

Chiều 5/2, Phó Thủ tướng Trần Lưu Quang đã chủ trì cuộc họp trực tuyến lần thứ 9 Ban chỉ đạo quốc gia về IUU.

Đại diện Bộ NN-PTNT, ông Nguyễn Quang Hùng, Cục trưởng Cục Kiểm ngư, cho biết, công tác quản lý đội tàu đến nay chưa bảo đảm theo quy định, công tác theo dõi, kiểm soát hoạt động tàu cá tại một số địa phương chưa đồng bộ.

Hiện trên cả nước còn 15.198 tàu cá “3 không” (không đăng ký, không đăng kiểm, không có giấy phép khai thác). Tình trạng tàu cá mua bán, sang tên đổi chủ giữa các địa phương kiểm soát chưa chặt chẽ, đặc biệt các tỉnh Cà Mau, Kiên Giang, Bạc Liêu, Sóc Trăng. Một số địa phương chưa thực hiện nghiêm túc việc ngừng đóng mới, cải hoán tàu cá, mua bán chưa có văn bản chấp thuận của cơ quan chức năng.  

Ông Nguyễn Công Vinh, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu phát biểu tại cuộc họp.

Tình trạng tàu cá vi phạm mất kết nối thiết bị giám sát hành trình (VMS), gởi thiết bị qua tàu khác và đánh bắt sai vùng biển quy định vẫn còn xảy ra. Từ đầu năm 2023 đến nay có gần 5.000 lượt tàu mất kết nối trên 10 ngày.

Việc thực hiện quy định xác nhận, chứng nhận và truy xuất nguồn gốc hải sản khai thác, xuất khẩu vẫn còn hạn chế. Cụ thể, việc bảo đảm chất lượng nhật ký khai thác phục vụ cho công tác truy xuất nguồn gốc thủy sản còn chưa đúng theo quy định, cũng như chưa triển khai thống nhất đồng bộ trong cả nước hệ thống truy xuất nguồn gốc điện tử để theo dõi, kiểm soát công tác xác nhận, chứng nhận nguồn gốc thủy sản trong nước. Tình trạng tàu cá không cập cảng địa phương còn tồn tại, dẫn đến tình trạng sản lượng hải sản giám sát qua cảng còn thấp, như Kiên Giang tỷ lệ hải sản giám sát qua cảng chỉ được 10% trên tổng sản lượng khai thác.

Cán bộ Đồn Biên phòng Phước Tỉnh tuần tra tàu cá ra vào cảng trên sông Cửa Lấp

Việc thực thi pháp luật, xử lý vi phạm vẫn còn chưa đồng đều và phối hợp nhuần nhuyễn giữa các địa phương. Công tác điều tra, xử lý vi phạm tàu cá đánh bắt ở vùng biển nước ngoài, tàu mất kết nối trên 10 ngày từ năm 2023 đến nay còn hạn chế.

Báo cáo tại cuộc họp, đại diện UBND tỉnh Kiên Giang nhận khuyết điểm và rút kinh nghiệm về việc tàu cá trên địa bàn tỉnh còn vi phạm đánh bắt vùng biển nước ngoài vẫn còn xảy ra (16 vụ/30 tàu năm 2023). Tỉnh cam kết trước tháng 4/2024 sẽ giải quyết dứt điểm tàu cá "3 không", xử lý tàu cá vi phạm vùng biển nước ngoài. Tỉnh kiến nghị 28 tỉnh, thành có biển trong thời gian sắp tới đồng loạt xử lý nghiêm, thậm chí xử lý hình sự các vi phạm IUU, để tạo tính răn đe và thay đổi nhận thức của ngư dân.

Đại diện tỉnh Kiên Giang và Cà Mau đều phản ánh tình trạng tỉnh có nhiều luồng lạch, cửa sông nhưng cả hai tỉnh đều chỉ có 2 cảng chỉ định/tỉnh cho tàu cá vào bốc dỡ hải sản. Tỉnh Cà Mau kiến nghị kết nối 2 cảng chỉ định với các cảng cá tư nhân trong công tác quản lý tàu cá ra vào cảng và kiểm soát sản lượng hải sản bốc dỡ qua cảng, truy xuất nguồn gốc,..

Cán bộ Trạm biên phòng cửa khẩu Cảng Vũng Tàu kiểm tra giấy tờ tàu cá xin xuất bến theo quy định IUU ở Cảng Cát Lở (TP.Vũng Tàu)

Tại Bà Rịa – Vũng Tàu, theo ông Nguyễn Công Vinh, Phó Chủ tịch UBND tỉnh, với sự lãnh đạo, chỉ đạo của Tỉnh ủy, Ban cán sự Đảng UBND tỉnh, UBND tỉnh đã triển khai quyết liệt các giải pháp khắc phục 4 nhóm tồn tại, hạn chế theo khuyến nghị của EC trong lần thanh tra lần thứ 4 vào tháng 10/2023, đạt được một số kết quả nhất định. Tỉnh đã khắc phục được tình trạng tàu cá vi phạm khai thác hải sản bất hợp pháp ở vùng biển nước ngoài, từ tháng 8/2022 đến nay không có trường hợp nào vi phạm. Việc quản lý đội tàu, tỷ lệ tàu cá được đăng kiểm, cấp phép, lắp giám sát hành trình, cấp an toàn thực phẩm đang được tỉnh đẩy mạnh. UBND tỉnh đã chỉ đạo xây dựng Kế hoạch quản lý tạm thời đối với tàu cá “03 không” trên địa bàn tỉnh.

Về công tác thực thi pháp luật, đối với 62/121 tàu cá mất kết nối trên 10 ngày tại thời điểm Đoàn Thanh tra EC kiểm tra lần 4 chưa xử lý, đến nay đã xử lý 61 tàu, còn 1 tàu đang tiếp tục xử lý. Ngoài ra, từ thời điểm Đoàn EC kiểm tra đến nay, phát hiện thêm 56 trường hợp mất kết nối trên 10 ngày, đến nay đã xử lý 20 tàu, còn lại 36 trường hợp đang tiếp tục điều tra, xử lý.

Đoàn thanh tra do Phó Thủ tướng Trần Lưu Quang đứng đầu kiểm tra thực tế công tác chống khai thác IUU tại cảng Cát Lở (TP.Vũng Tàu) sáng 13/12/2023.

Phát biểu tại cuộc họp, Thứ trưởng Bộ NN-PTNT Phùng Đức Tiến khẳng định, việc quản lý tàu cá "3 không" không khó, tỉnh có thể không biết tàu cá đó ở đâu nhưng thôn, xã sẽ biết. Các địa phương chỉ cần quản lý tốt đội tàu đang hoạt động và nằm bờ, nắm chặt việc tàu cá đang ở đâu, làm gì thì sẽ thực hiện tốt công tác IUU.

Kết luận cuộc họp, Phó Thủ tướng Trần Lưu Quang ghi nhận những chuyển biến tích cực của các địa phương thời gian qua trong công tác chống IUU. Phó Thủ tướng yêu cầu các địa phương, ban ngành trong thời gian từ nay đến khi khi Đoàn EC qua thanh tra lần thứ 5, dự kiến vào cuối tháng 4/2024, tổ chức đợt cao điểm trong cao điểm hành động chống khai thác IUU, tăng cường tuyên truyền trong những ngày ngư dân vào bờ nghỉ Tết, kiên quyết không để xảy ra tình trạng tàu cá đánh bắt vùng biển nước ngoài và xử lý nghiêm các vi phạm IUU.