Kỳ 2: Hợp tác tạo ra giá trị thật để cùng nhau đi đường dài

“Muốn phát triển phải làm ăn lớn”

Một ngày nắng, chúng tôi đến thăm vườn dưa lưới thủy canh của ông Nguyễn Trọng Nghĩa ở cồn Sừng ven sông Hậu (xã Mỹ Hòa, TX Bình Minh). Khu vườn công nghệ cao 2.000m2 mọc lên giữa “vương quốc bưởi” với vốn đầu tư ban đầu lên đến hàng tỷ đồng khiến có người bông đùa nói “Nghĩa gan to”.

Tốt nghiệp ĐH chuyên ngành Kế toán- Kiểm toán, có việc làm thu nhập khá ở TP Cần Thơ, ông Nghĩa vẫn quyết định khởi nghiệp nông nghiệp và chọn “làm nông công nghệ cao vì tiềm năng lớn”. 

Người con xứ bưởi vốn thấm thía những bấp bênh của nghề nông “một phần là do nông dân thiếu liên kết”. Đặc biệt, sau thời gian “xắn tay làm nông”, ông đúc kết “cần diện tích sản xuất đủ lớn, cho sản lượng lớn, đảm bảo chất lượng, quy chuẩn sản phẩm thì mới có được các hợp đồng lớn và vào các kênh tiêu thụ ổn định hơn. Để làm được điều này, phải kết nối bà con”.

Đó là lý do HTX Mekong Green ra đời (năm 2019). Với 11 thành viên, vốn điều lệ 600 triệu đồng, diện tích 1ha tập trung canh tác dưa lưới ứng dụng hệ thống nhà kín và hệ thống tưới thông minh. Sản phẩm chính của HTX là dưa lưới, dưa lê, sản lượng đạt 45 tấn/năm.

Sản phẩm được canh tác theo quy trình sản xuất VietGAP, ứng dụng khoa học trong hệ thống nhà kín và hệ thống tưới thông minh qua đó giúp tiết kiệm chi phí vật tư phân thuốc, tiết kiệm nguồn nước phun tưới. Giám đốc Nguyễn Trọng Nghĩa chắc nịch: “Thành lập HTX để cùng làm ăn lớn cũng là bước đi căn cơ để giải quyết các khó khăn cơ bản mà nhà nông đang gặp phải”. 

Xuất thân từ nghề nông và được cha mẹ cho học hành đến nơi đến chốn, sau tốt nghiệp Thạc sĩ ngành Công nghệ sinh học với tấm bằng loại ưu, ông Nguyễn Văn Thảo (xã Thuận Thới, huyện Trà Ôn) vẫn quyết định về quê làm nông dân.

Nhận thấy ý tưởng tận dụng phế thải nông nghiệp vừa giúp hạn chế ô nhiễm môi trường lại có thể nhân rộng ở địa phương, cộng với trăn trở “làm sao giúp nông dân nâng cao thu nhập, làm giàu trên mảnh đất của mình”, ông Thảo quyết định thành lập HTX Nông nghiệp Thuận Thới thay vì thành lập công ty như dự định ban đầu. 

Lúc mới thành lập, HTX chuyên chăn nuôi bò kết hợp nuôi trùn quế. Đến nay, mở rộng thêm nhiều lĩnh vực như: sản xuất và kinh doanh phân bón hữu (dạng bột và dạng nước), tư vấn xây dựng nông trại tuần hoàn.

Đặc biệt, HTX đang nghiên cứu, chuẩn bị sản xuất nước ép đóng lon từ nông sản, đặc biệt là cam sành. Chia sẻ về lý do “chuyển hướng”, ông Thảo nói: Thành lập HTX là cách để giải quyết bài toán về tận dụng phế phẩm nông nghiệp, cùng bà con nông dân tiến dần đến nền nông nghiệp hữu cơ”. 

Khát vọng vươn lên từ việc “tiếp nối nghề của ông cha”, vợ chồng ông Đoàn Văn Tài và bà Lê Thị Nga (ấp Kinh, xã Trung Ngãi, huyện Vũng Liêm) hăng say lao động, luôn đứng “tốp đầu” trong phong trào nông dân thi đua sản xuất- kinh doanh giỏi của tỉnh. Từ 3 công ruộng, ông bà mạnh dạn thử nghiệm sản xuất lúa an toàn, lúa hữu cơ và nghiên cứu nâng cao giá trị hạt lúa sau thu hoạch…

Năm 2017, THT sản xuất lúa giống- một trong những THT hiệu quả nhất của địa phương chính thức chuyển lên thành HTX Sản xuất dịch vụ nông nghiệp Tấn Đạt. Chủ tịch HĐQT kiêm Giám đốc Đoàn Văn Tài chia sẻ: “Thành lập HTX là để cùng bà con quê mình làm ăn bài bản để giàu lên”.

Với vai trò là người đầu tàu, ông Tài đã lãnh đạo HTX tích cực tham gia thực hiện phong trào thi đua đổi mới phát triển HTX theo Luật HTX năm 2012 và mục tiêu phát triển 15.000 HTX và liên hiệp HTX nông nghiệp hoạt động có hiệu quả theo Nghị quyết 32 ngày 23/11/2016 của Quốc hội và Quyết định 461 ngày 27/4/2018 của Thủ tướng Chính phủ. 

Tạo ra giá trị thật, cùng nhau đi đường dài

Bước đầu, HTX Sản xuất dịch vụ nông nghiệp Tấn Đạt có 15 thành viên, vốn điều lệ 400 triệu đồng, diện tích sản xuất 11,5ha. Qua 5 năm hoạt động, vốn điều lệ của HTX tăng lên 900 triệu đồng, 85 thành viên, diện tích sản xuất 100ha. Theo ông Tài, HTX có 30ha được chứng nhận hữu cơ theo 4 tiêu chuẩn hàng đầu của quốc tế là USDA (Mỹ), EU (châu Âu), JAS (Nhật Bản) và COR (Canada) và là HTX đầu tiên của cả nước đạt được 4 tiêu chuẩn trên.

HTX đang vận động nông dân chuyển đổi sản xuất theo hướng hữu cơ. Ông Tài cũng cho biết thêm, năm 2019, ông vận động thành lập Liên hiệp HTX lúa gạo Vĩnh Long gồm 5 HTX thành viên, với diện tích sản xuất trên 400ha, đang chuyển đổi sang sản xuất hữu cơ khi đủ điều kiện. 

Ông Tài chia sẻ, HTX luôn lấy tiêu chuẩn chất lượng là mục tiêu sản xuất ra hàng hóa thị trường cần, do đó sản phẩm của HTX sản xuất đều được doanh nghiệp đặt trước, giá cao hơn thị trường.

Đặc biệt, “trong sản xuất HTX luôn đặt lợi ích các thành viên lên trên hết. Cho nên, trong thời gian ngắn HTX thu hút được nhiều thành viên tham gia, doanh thu hàng năm tăng trưởng trên 20%. HTX vinh dự được tỉnh chọn là 1 trong 5 HTX tham gia đề án hoàn thiện HTX kiểu mới hiệu quả ở tỉnh Vĩnh Long giai đoạn 2021-2025”.

Ông Nguyễn Văn Thảo cho biết, doanh thu và lợi nhuận HTX Nông nghiệp Thuận Thới hàng năm đều tăng. Từ số vốn góp của thành viên ban đầu 500 triệu đồng với 15 thành viên. Đến nay số vốn góp tăng lên 6,6 tỷ đồng với trên 35 thành viên cùng với 120 nông dân liên kết.

Năm 2022, HTX đầu tư hệ thống máy ép viên phân bón hữu cơ, hệ thống thủy phân dịch trùn quế với tổng kinh phí đầu tư 650 triệu đồng (trong đó Trung tâm Khuyến công tỉnh hỗ trợ 280 triệu đồng). HTX cũng vinh dự được chọn là 1 trong 5 HTX tham gia đề án hoàn thiện, xây dựng HTX kiểu mới hiệu quả ở tỉnh Vĩnh Long giai đoạn 2021-2025.

Ông Nguyễn Trọng Nghĩa cho hay, sau 3 năm hoạt động, diện tích sản xuất của HTX Mekong Green đã tăng lên trên 2ha. Về tiêu thụ, HTX đã kết nối với những nhà phân phối như Mega Market, sàn thương mại điện tử Mekong Expo…

Cũng là 1 trong 5 HTX được chọn tham gia đề án hoàn thiện HTX kiểu mới hiệu quả của tỉnh, ông Nghĩa cho biết, HTX đang tiếp tục kết nối thêm thành viên mới nhằm nâng cao năng lực sản xuất, phục vụ tốt hơn nhu cầu của khách hàng.

Theo đó, sẽ tích cực lắng nghe, tìm hiểu tâm tư của các thành viên và nông dân địa phương trong canh tác cây dưa lưới và những loại hoa quả khác để nông dân thấy được những lợi ích trong việc liên kết canh tác và tiêu thụ nông sản. Đồng thời, qua những buổi kết nối, thảo luận với nông dân, HTX lắng nghe những tâm tư của họ để phản ánh với lãnh đạo địa phương, ngược lại, tăng cường chia sẻ những thông tin về chủ trương chính sách liên quan đến nông nghiệp để nông dân hiểu được chủ trương, chính sách của Đảng và Nhà nước.

“Muốn đi đường dài, cần tạo ra giá trị thật- cùng bà con nhìn nhận rõ bước đi phù hợp. Do đó, HTX đang làm từng bước, sao cho hiệu quả để nhân rộng”- ông Nghĩa tâm huyết nói. Còn về đường dài cho nông nghiệp, trong đó có nông nghiệp công nghệ cao, ông Nghĩa kỳ vọng “các ban, ngành liên quan, ngân hàng… sẽ liên kết chặt chẽ để gỡ khó cho thông suốt”. Về phía nông dân, cần tâm huyết thực sự, cùng ngồi lại với nhau để bàn chuyện liên kết, tiêu thụ ổn định, cùng nhau chinh phục đường dài.

Ông Lương Trọng Nghĩa- Phó Giám đốc Sở KH-ĐT, cho biết các chủ trương, chính sách của Trung ương, các chương trình, kế hoạch và các văn bản chỉ đạo của tỉnh về phát triển kinh tế tập thể được các cấp, các ngành, địa phương trong tỉnh quán triệt và triển khai, cụ thể hóa kịp thời phù hợp với đặc điểm tình hình của tỉnh. Bên cạnh, BCĐ đổi mới, phát triển kinh tế tập thể, HTX đã tập trung chỉ đạo thành viên các sở, ban, ngành và địa phương triển khai các nhiệm vụ trọng tâm phát triển kinh tế tập thể, HTX…

Nhờ vậy, chất lượng hoạt động của HTX ngày càng được nâng lên, dần tạo được lòng tin của thành viên và khách hàng, góp phần giải quyết việc làm cho lao động địa phương. Tuy nhiên, bên cạnh những kết quả đạt được, công tác phát triển loại hình kinh tế tập thể, HTX cũng gặp không ít khó khăn. Theo đó, tỉnh đặt mục tiêu tiếp tục phát triển kinh tế tập thể cả về số lượng và chất lượng, trong đó ưu tiên đổi mới, nâng cao chất lượng, hiệu quả hoạt động và tính bền vững của các HTX.