Lạng Sơn thúc đẩy chuỗi giá trị nông sản xuất khẩu
Tỉnh Lạng Sơn đẩy mạnh liên kết chuỗi giá trị, chuẩn hóa sản phẩm OCOP và xúc tiến xuất khẩu, giúp nông sản vùng cao khẳng định vị thế và mở rộng thị trường.
Từ nương đồi đến cửa khẩu: Hành trình đổi đời của nông sản xứ Lạng
Những ngày này, không khó để bắt gặp những chuyến xe chở đầy na Chi Lăng, hồng không hạt Bảo Lâm hay quýt vàng Bắc Sơn nối đuôi nhau tiến về các cửa khẩu Hữu Nghị, Tân Thanh, Chi Ma. Ðó không chỉ là câu chuyện mùa vụ mà còn phản ánh chuyển dịch sản xuất từ nhỏ lẻ sang sản xuất hàng hóa theo chuỗi giá trị, gắn với thị trường tiêu thụ trong nước và xuất khẩu.
Tỉnh Lạng Sơn hiện có hơn 170 sản phẩm đạt chuẩn OCOP từ 3 sao trở lên, trong đó nhiều đặc sản đã tạo thương hiệu như quýt Bắc Sơn, hồng vành khuyên Văn Lãng, na Chi Lăng, hoa hồi Văn Quan, thạch đen Tràng Định… Đây là nền tảng quan trọng để địa phương xây dựng chuỗi giá trị nông sản bền vững, góp phần nâng cao thu nhập cho người dân, đặc biệt là đồng bào dân tộc thiểu số vùng cao.
Thực hiện Chương trình Mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi (theo Quyết định 1719/QĐ-TTg ngày 14/10/2021), tỉnh Lạng Sơn đã triển khai nhiều mô hình hỗ trợ phát triền sản xuất theo chuỗi giá trị giữa doanh nghiệp, hợp tác xã và nông hộ. Các HTX được hướng dẫn sản xuất theo tiêu chuẩn VietGAP, GlobalGAP, áp dụng truy xuất nguồn gốc và mã vùng trồng để đáp ứng yêu cầu thị trường xuất khẩu.
Hồi được coi là biểu trưng, là niềm tự hào của người dân xứ Lạng
Mô hình chuỗi giá trị tiêu biểu từ Chương trình 1719
Tại huyện Văn Quan (cũ), mô hình chuỗi liên kết sản xuất và tiêu thụ quế được hỗ trợ từ nguồn vốn của Chương trình 1719. Dự án giúp hơn 200 hộ dân trồng quế được cấp giống, vật tư, tập huấn kỹ thuật, chứng nhận vùng trồng và ký kết bao tiêu với doanh nghiệp. Nhờ đó, giá quế khô tăng hơn 30%, sản phẩm đạt tiêu chuẩn xuất khẩu sang Trung Quốc và châu Âu. Đây là một trong những mô hình điểm về gắn kết sản xuất, tiêu thụ nông sản vùng đồng bào dân tộc thiểu số của tỉnh.
Tinh dầu hồi là sản phẩm đặc trưng nổi tiếng của tỉnh Lạng Sơn, được sản xuất từ nguyên liệu tự nhiên tại địa phương
Tại xã Khánh Khê, người dân cũng được hưởng lợi từ Tiểu Dự án 2/Dự án 3 của Chương trình 1719 thông qua mô hình trồng và chăm sóc cây hồi. Các hộ dân được hỗ trợ cây giống, phân bón, tập huấn kỹ thuật, ký kết bao tiêu đầu ra với hợp tác xã. Mô hình này không chỉ nâng cao năng suất, ổn định đầu ra mà còn hình thành chuỗi liên kết sản xuất bền vững giữa nông dân – HTX – doanh nghiệp.
Tại xã Điềm He, chương trình hỗ trợ 26 hộ trồng hồng vành khuyên trên hơn 13 ha đất dốc, tạo sản phẩm OCOP đặc trưng gắn với thương hiệu địa phương.
Cây hồng vành khuyên giúp người dân có thêm sinh kế ổn định cuộc sống
Ngoài ra, tại xã Tri Lễ, mô hình chăn nuôi gà sinh kế cho 38 hộ nghèo và cận nghèo được triển khai từ nguồn vốn chương trình, giúp hộ dân có thêm nguồn thu nhập ổn định, hướng đến phát triển chăn nuôi hàng hóa theo chuỗi tiêu thụ.
Song song đó, các HTX trồng na Chi Lăng, hồi Văn Quan, quýt Bắc Sơn…cũng được hưởng lợi gián tiếp từ chương trình thông qua hoạt động xúc tiến thương mại, đào tạo quản lý chuỗi và tiêu chuẩn hóa sản phẩm OCOP, giúp nông sản địa phương mở rộng thị trường tiêu thụ.
Những mô hình này là minh chứng cho hướng đi “từ hỗ trợ đầu vào đến hình thành chuỗi tiêu thụ - hộ dân - hợp tác xã - doanh nghiệp” giúp giảm rủi ro đầu ra và nâng cao thu nhập cho đồng bào dân tộc tại nơi đây.
Tận dụng lợi thế cửa khẩu, đòn bẩy cho xúc tiến xuất khẩu
Lạng Sơn hiện có 12 cửa khẩu, gồm 2 cửa khẩu quốc tế, 1 cửa khẩu quốc gia và 9 cửa khẩu phụ, giữ vai trò trung tâm trung chuyển hàng hóa của khu vực Đông Bắc. Tỉnh đã chỉ đạo ngành Công Thương phối hợp với Bộ Nông nghiệp và Môi trường, Bộ Công Thương tăng cường xúc tiến thương mại, kết nối doanh nghiệp với đối tác Trung Quốc, Thái Lan, Lào, đồng thời số hóa thủ tục hải quan, rút ngắn thời gian thông quan và giảm chi phí logistics.
Lãnh đạo tỉnh thăm quan gian hàng OCOP của tỉnh Lạng Sơn
Các sản phẩm OCOP và hàng hóa từ chuỗi giá trị được quảng bá qua hội chợ, tuần lễ nông sản, sàn thương mại điện tử và các chương trình xúc tiến xuất khẩu, tạo cơ hội cho nhiều mặt hàng xuất khẩu chính ngạch, góp phần mở rộng thị trường và khẳng định thương hiệu nông sản xứ Lạng.
Liên kết chuỗi, động lực mới cho tiêu thụ và xuất khẩu
Tỉnh đang khuyến khích các hợp tác xã, doanh nghiệp liên kết chặt chẽ với người dân để phát triển vùng nguyên liệu tập trung, áp dụng quy trình sản xuất an toàn và truy xuất nguồn gốc.
Mục tiêu của tỉnh không chỉ là nâng cao năng lực sản xuất mà còn tăng cường khả năng xuất khẩu và tiêu thụ sản phẩm nông sản một cách bền vững.
Trong thời gian tới, việc tiếp tục nhân rộng các mô hình chuỗi giá trị, gắn kết giữa nông dân – HTX – doanh nghiệp – thị trường sẽ trở thành chìa khóa giúp nông sản Lạng Sơn nâng cao chất lượng, mở rộng quy mô tiêu thụ và thâm nhập sâu hơn vào thị trường quốc tế. Những mô hình này không chỉ mang lại thu nhập ổn định cho người dân vùng cao mà còn góp phần đưa thương hiệu nông sản xứ Lạng vươn xa.
Chương trình 1719 (2021–2025) hỗ trợ phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi. Các mô hình tiêu biểu gồm chuỗi liên kết quế huyện Văn Quan, hồi Xuân Long, hồng vành khuyên Điềm He và chăn nuôi gà Tri Lễ. Đến 9 tháng năm 2025, tỉnh đã triển khai 23 dự án phát triển sản xuất theo chuỗi và 16 dự án sản xuất cộng đồng.
Các mô hình này góp phần tăng giá trị sản phẩm, mở rộng tiêu thụ và thúc đẩy xuất khẩu nông sản địa phương.
