Thái Nguyên chuyển mình cùng thương mại số: Mở rộng đầu ra, nâng tầm đặc sản

Ông Nguyễn Bá Chính - Giám đốc Sở Công Thương tỉnh Thái Nguyên đã có cuộc trao đổi với phóng viên Báo Công Thương xung quanh vấn đề này.

Đa dạng giải pháp triển khai Quyết định 1719

- Hiện nay, giai đoạn 1 của Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi (giai đoạn 2021-2030) theo Quyết định 1719/QĐ-TTg của Chính phủ gần hoàn tất. Xin ông/bà cho biết, Sở Công Thương Thái Nguyên đã thực hiện những nhiệm vụ cụ thể nào trong khuôn khổ Quyết định 1719/QĐ-TTg?

Ông Nguyễn Bá Chính: Thực hiện Quyết định số 1719/QĐ-TTg ngày 14/10/2021 của Thủ tướng Chính phủ về phê duyệt Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi giai đoạn 2021 – 2030 (giai đoạn I: 2021 – 2025), dưới sự chỉ đạo của Bộ Công Thương, của Tỉnh ủy, HĐND và UBND tỉnh, trong những năm qua Sở Công Thương tỉnh Thái Nguyên đã chủ động, phối hợp với các sở, ngành, địa phương tham mưu, triển khai nhiều nhiệm vụ quan trọng, mang tính thiết thực và bền vững.

Một trong những kết quả nổi bật là công tác đầu tư xây dựng cơ sở hạ tầng thương mại thiết yếu tại vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi. Cụ thể, trong thời gian qua, toàn tỉnh đã xây dựng mới và cải tạo, nâng cấp 10 chợ nông thôn, trong đó có 2 chợ được xây mới, 8 chợ được sửa chữa, cải tạo với tổng vốn đầu tư lên đến 8,62 tỷ đồng (gồm 5.658 năm tỷ sáu trăm năm mươi tám triệu đồng từ ngân sách Trung ương và 2.962 hai tỷ chín trăm sáu mươi hai triệu đồng từ ngân sách địa phương).

Cùng với đó, Sở đã triển khai nhiều chương trình xúc tiến thương mại, hoạt động khuyến công…, đã hỗ trợ cho hơn 200 lượt doanh nghiệp, hợp tác xã tham gia gần 80 hội chợ, sự kiện thương mại do các Bộ ngành ở Trung ương, các tỉnh, thành phố và tỉnh Thái Nguyên tổ chức để trưng bày, quảng bá, giới thiệu sản phẩm. Đồng thời, tổ chức các lớp tập huấn kỹ thuật, hướng dẫn thiết kế bao bì, nhãn hiệu, truy xuất nguồn gốc và kết nối tiêu thụ sản phẩm qua siêu thị, sàn thương mại điện tử.

Một số mô hình hiệu quả tiêu biểu như: Chương trình kết nối tiêu thụ sản phẩm Na Võ Nhai và nông sản tỉnh Thái Nguyên (2021–2024); Chương trình xúc tiến tiêu thụ Gà đồi Phú Bình và nông sản tỉnh Thái Nguyên (2022–2024); Mô hình sản xuất chè VietGAP, trải nghiệm sinh thái vườn chè; Mô hình kết nối tiêu thụ sản phẩm “gian hàng tỉnh Thái Nguyên” trên sàn thương mại điện tử Shopee; Mô hình livestream giới thiệu, quảng bá, bán sản phẩm nông sản trực tiếp trên nền tảng tiktok, có sự tham gia của đại diện cơ quan nhà nước và livestream cộng đồng…

Thông qua các hoạt động nêu trên, chương trình đã góp phần thúc đẩy, hỗ trợ quảng bá, mở rộng thị trường tiêu thụ, nâng cao giá trị sản phẩm nông sản đặc sản, sản phẩm OCOP, sản phẩm công nghiệp nông thôn tiêu biểu... của tỉnh Thái Nguyên đến với thị trường trong cả nước, hướng đến xuất khẩu.

Hỗ trợ mở rộng thị trường cho sản phẩm

- Thái Nguyên có nhiều đặc sản vùng đồng bào dân tộc thiểu số như chè, miến dong, mây tre đan... Việc hỗ trợ người dân xây dựng thương hiệu, xúc tiến thương mại và mở rộng thị trường đã được Sở triển khai như thế nào trong 5 năm qua?

Ông Nguyễn Bá Chính: Sở Công Thương tỉnh Thái Nguyên luôn xác định việc hỗ trợ phát triển thương hiệu và xúc tiến thương mại cho các sản phẩm đặc sản, nhất là sản phẩm của vùng đồng bào dân tộc thiểu số, là một trong những nhiệm vụ trọng tâm nhằm tăng giá trị, mở rộng thị trường và tạo đầu ra ổn định cho người dân. Bám sát định hướng này, trong gần 5 năm qua Sở đã triển khai đồng bộ nhiều hoạt động, cụ thể:

Thứ nhất, về công tác xúc tiến thương mại, Sở đã chủ động phối hợp với các đơn vị thuộc Bộ Công Thương, các tỉnh, thành phố trong cả nước và hệ thống siêu thị trong cả nước để tạo điều kiện cho hơn 200 lượt đơn vị, doanh nghiệp, hợp tác xã của tỉnh tham gia gần 80 hội chợ, triển lãm thương mại, tuần hàng nông sản trong và ngoài tỉnh. Qua đó, nhiều sản phẩm đặc sản như chè, miến, mỳ, tinh bột nghệ, nấm… đã có cơ hội tiếp cận hệ thống phân phối hiện đại như BigC, WinMart, Co.opmart, T-Mart… cũng như kết nối với các nhà phân phối lớn.

Thứ hai, Sở đã phối hợp với các huyện, thành phố trong tỉnh tổ chức 14 chương trình kích cầu tiêu dùng nội địa, lồng ghép với Cuộc vận động “Người Việt Nam ưu tiên dùng hàng Việt Nam” tại 08 địa phương cấp huyện; đồng thời tổ chức 09 phiên chợ 'Đưa hàng Việt về miền núi', giúp người dân tiếp cận sản phẩm trong nước chất lượng cao và đưa sản phẩm địa phương vươn xa hơn.

Thứ ba, Sở đã triển khai 84 đề án khuyến công (10 đề án quốc gia, 74 đề án địa phương), tổng kinh phí hỗ trợ hơn 9,6 tỷ đồng. Qua đó, hỗ trợ 85 cơ sở công nghiệp nông thôn ứng dụng công nghệ, thiết bị mới vào sản xuất, cải tiến mẫu mã, nâng cao năng suất và chất lượng sản phẩm.

Thứ tư, trong công tác xây dựng thương hiệu, Sở đã đồng hành cùng các doanh nghiệp, HTX, tổ hợp tác, hộ sản xuất trong việc đăng ký nhãn hiệu tập thể, nhãn hiệu chứng nhận, mã số mã vạch, chỉ dẫn địa lý… Nhiều sản phẩm đã được đưa vào chương trình OCOP, được chuẩn hóa bao bì, nhãn mác, gắn với vùng nguyên liệu, nâng cao năng lực truy xuất nguồn gốc và bảo hộ thương hiệu.

Bên cạnh những kết quả đạt được, trong quá trình triển khai vẫn còn những khó khăn, tồn tại như trình độ sản xuất, chế biến của một số bộ phận hộ dân và HTX còn hạn chế, ảnh hưởng đến sự ổn định về chất lượng hàng hóa; Năng lực thiết kế bao bì, xây dựng thương hiệu và quản trị thị trường còn yếu, chưa chuyên nghiệp; Việc tiếp cận thương mại điện tử, nền tảng số tuy có chuyển biến nhưng còn thiếu kỹ năng và hạ tầng hỗ trợ; Kinh phí cho hoạt động xúc tiến thương mại còn hạn chế, chưa đáp ứng được nhu cầu phát triển ngày càng cao.

Tuy nhiên, với sự đồng hành của các cấp, các ngành và đặc biệt là sự chủ động, tích cực từ phía doanh nghiệp, HTX và người dân, chúng tôi tin tưởng rằng các sản phẩm đặc sản Thái Nguyên sẽ tiếp tục khẳng định vị thế không chỉ trên thị trường trong nước mà còn hướng tới xuất khẩu bền vững.

Tăng tiêu thụ nông sản trên nền tảng số

- Trong bối cảnh chuyển đổi số, Sở Công Thương đã hỗ trợ đồng bào dân tộc thiểu số tại các địa phương tham gia sàn thương mại điện tử, livestream, sử dụng mạng xã hội để bán hàng như thế nào? Xin chia sẻ về một số mô hình hiệu quả?

Ông Nguyễn Bá Chính: Chuyển đổi số đang mở ra một không gian phát triển mới cho hoạt động thương mại, đây là xu thế tất yếu, đồng thời mở ra những cơ hội phát triển kinh doanh thương mại đối với các địa bàn khu vực nông thôn, khu vực vùng sâu, vùng xa, nơi mà trước đây hoạt động giao thương còn gặp nhiều hạn chế. Nhận thức rõ điều này, Sở Công Thương tỉnh Thái Nguyên đã chủ động triển khai nhiều giải pháp thiết thực, nhằm hỗ trợ đồng bào dân tộc thiểu số tiếp cận và làm chủ các nền tảng thương mại điện tử, ứng dụng công nghệ số để tiêu thụ sản phẩm hiệu quả hơn.

Cụ thể, Sở đã phối hợp với Cục Thương mại điện tử và Kinh tế số (Bộ Công Thương), các sàn thương mại điện tử lớn như nongsan.buudien.vn, Shopee, Sendo... tổ chức các lớp tập huấn chuyên sâu về kỹ năng kinh doanh online, quay video, livestream, viết nội dung thu hút trên Facebook, Zalo, Tiktok cho các hộ sản xuất, hợp tác xã. Đồng thời, hỗ trợ thiết lập tài khoản bán hàng, tạo lập gian hàng số và hướng dẫn tích hợp truy xuất nguồn gốc, mã QR cho sản phẩm nông sản.

Đặc biệt, Sở đã tổ chức thành công các chương trình MegaLive trong khuôn khổ Hội nghị phát triển khoa học công nghệ đổi mới sáng tạo trong thương mại điện tử năm 2025 và Hội chợ Công Thương - OCOP Thái Nguyên, diễn ra vào ngày 28 - 29/4/2025 đã thu hút gần 6 triệu lượt tiếp cận, với hơn 2.500 sản phẩm bán ra, tổng doanh thu gần 300 triệu đồng. Chương trình có sự tham gia trực tiếp của Lãnh đạo Sở Công Thương, các nghệ sĩ nổi tiếng, sự hỗ trợ từ TikTok Việt Nam và các đơn vị truyền thông số, tạo nên hiệu ứng lan tỏa mạnh mẽ, vừa quảng bá sản phẩm, vừa tôn vinh văn hóa và con người Thái Nguyên.

Một số mô hình nổi bật có thể kể đến như Sở đã khuyến khích, tạo điều kiện, hỗ trợ kết nối để từng bước xây dựng được các HTX, hộ kinh doanh thường xuyên livestream bán hàng chuyên nghiệp trên Shopee, TikTok, đẩy mạnh sản phẩm tiêu thụ qua sàn thương mại điện tử. Sở Công Thương cũng đang tích cực phối hợp với các đơn vị, địa phương, hộ kinh doanh triển khai thí điểm Mô hình tuyến phố/khu vực thương mại điện tử tại Thành phố Thái Nguyên.

Có thể khẳng định rằng, chuyển đổi số không chỉ là xu thế mà đã trở thành động lực thực tiễn, giúp đồng bào dân tộc thiểu số từng bước hòa nhập với nền kinh tế số, nâng cao năng lực tiêu thụ sản phẩm, mở rộng thị trường tiêu dùng trong và ngoài nước.

Nâng cao hiệu quả chương trình phát triển thị trường nông sản miền núi

- Trong giai đoạn tới, Sở Công Thương Thái Nguyên có đề xuất gì nhằm nâng cao hiệu quả triển khai các chương trình hỗ trợ phát triển thị trường, kết nối tiêu thụ hàng hóa cho khu vực miền núi, dân tộc thiểu số trên địa bàn tỉnh?

Ông Nguyễn Bá Chính: Nhằm nâng cao hơn nữa hiệu quả các chương trình hỗ trợ phát triển thị trường và tiêu thụ hàng hóa cho khu vực miền núi, vùng đồng bào dân tộc thiểu số, trên cơ sở thực tiễn triển khai công tác này trong thời gian qua, Sở Công Thương Thái Nguyên có một số nội dung đề xuất như sau:

Đề xuất Bộ Công Thương, UBND tỉnh các cấp ngành tiếp tục quan tâm cân đối, bố trí nguồn vốn từ ngân sách Trung ương và địa phương lồng ghép từ các chương trình mục tiêu quốc gia để đầu tư xây dựng hạ tầng thương mại, ưu tiên các địa bàn còn khó khăn.

Đề nghị Bộ Công Thương quan tâm nghiên cứu và hỗ trợ đầu tư xây dựng các trung tâm logistics quy mô nhỏ, kho bảo quản nông sản đạt chuẩn và chợ vùng cao hiện đại. Đồng thời, cần lồng ghép các điểm trưng bày - giới thiệu sản phẩm OCOP và đặc sản địa phương nhằm kết nối hiệu quả với thị trường tiêu dùng trong và ngoài tỉnh.

Đề xuất Bộ Khoa học và Công nghệ chủ trì triển khai các chương trình đào tạo ứng dụng công nghệ số cho thương nhân vùng đồng bào dân tộc thiểu số. Nội dung tập trung vào kỹ năng khai thác hiệu quả các nền tảng như Zalo, Facebook, TikTok Shop, Shopee, Alibaba… Đồng thời, cần tích hợp với các chương trình chuyển đổi số nông thôn đang được triển khai, để đồng bào không bị bỏ lại phía sau trong dòng chảy thương mại số.

Đề nghị Bộ Nông nghiệp và Môi trường cùng Bộ Công Thương phối hợp xây dựng hệ thống cơ sở dữ liệu thông minh về cung - cầu thị trường, giá cả và thị hiếu tiêu dùng theo vùng miền. Đây sẽ là công cụ quan trọng giúp người dân, hợp tác xã chủ động điều chỉnh kế hoạch sản xuất, cung ứng hàng hóa kịp thời, từ đó nâng cao năng lực cạnh tranh và mở rộng thị trường tiêu thụ bền vững.

Xin cảm ơn ông!

Sở Công Thương Thái Nguyên xác định tiếp tục đẩy mạnh ứng dụng công nghệ số trong hoạt động thương mại, khuyến khích các hợp tác xã, doanh nghiệp và hộ sản xuất nhỏ tiếp cận thương mại điện tử, tham gia sâu vào các chuỗi giá trị, nâng cao tính cạnh tranh và sức lan tỏa của sản phẩm địa phương.