Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường: Tránh tình trạng 'phân cấp hình thức'

Khẩn trương hoàn thiện các thông tư về phân cấp, phân quyền

Trình bày tại Hội nghị tập huấn toàn quốc vận hành hệ thống chính trị cấp xã mới vào sáng 15/6, Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường Đỗ Đức Duy cho biết, lĩnh vực nông nghiệp và môi trường với tính chất vừa quản lý vĩ mô, vừa liên quan mật thiết đến hoạt động kinh tế, xã hội của từng địa phương và từng người dân, là một trong những lĩnh vực có khối lượng lớn nhiệm vụ cần được rà soát, điều chỉnh để phù hợp với mô hình tổ chức chính quyền mới.

Thống kê đến nay, Bộ Nông nghiệp và Môi trường đã tổ chức rà soát 1.055 văn bản, phản ánh quy mô và mức độ sâu rộng của hệ thống pháp luật trong lĩnh vực nông nghiệp và môi trường.

Trên cơ sở đó, bộ đã thống kê, phân loại và xác định rõ 141 thẩm quyền của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ, 500 thẩm quyền thuộc trách nhiệm của Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường, cùng với hơn 1.000 thẩm quyền, nhiệm vụ của chính quyền địa phương.

Việc rà soát không chỉ dừng lại ở việc kiểm đếm mà còn hướng tới mục tiêu làm rõ các điểm chồng lấn, trùng lặp hoặc thiếu thống nhất trong phân định thẩm quyền giữa các cấp chính quyền, từ đó đề xuất giải pháp sửa đổi phù hợp với cơ cấu tổ chức mới.

Bộ Nông nghiệp và Môi trường cũng đã trình Chính phủ ban hành 3 nghị định, gồm: Nghị định số 136 ngày 12/6/2025 quy định phân quyền, phân cấp quản lý nhà nước trong lĩnh vực nông nghiệp và môi trường; Nghị định số 131 ngày 12/6/2025 quy định phân định thẩm quyền của chính quyền địa phương hai cấp trong lĩnh vực nông nghiệp và môi trường; Nghị định số 151 ngày 12/5/2025 quy định phân định thẩm quyền của chính quyền địa phương hai cấp và phân quyền, phân cấp trong lĩnh vực đất đai.

Song song với đó, Bộ Nông nghiệp và Môi trường đang khẩn trương hoàn thiện, ban hành theo thẩm quyền 18 thông tư sửa đổi, bổ sung các thông tư chuyên ngành nhằm phân cấp thẩm quyền từ Bộ trưởng cho chính quyền địa phương.

Bộ trưởng Đỗ Đức Duy cho biết, qua công tác rà soát, sửa đổi, Bộ Nông nghiệp và Môi trường đã thể hiện rõ quyết tâm chính trị trong việc chủ động kiến tạo hệ thống pháp lý phù hợp với mô hình tổ chức chính quyền địa phương hai cấp, góp phần quan trọng tạo điều kiện để bộ máy mới vận hành trơn tru, hiệu năng, hiệu lực, hiệu quả, tuân thủ pháp luật và gần gũi với người dân.

Đây là nền móng cần thiết để bảo đảm thành công cho quá trình chuyển đổi tổ chức bộ máy chính quyền trong lĩnh vực nông nghiệp và môi trường nói riêng và hệ thống quản lý nhà nước nói chung trong giai đoạn mới. Việc chuyển giao thẩm quyền luôn gắn với điều kiện thực hiện cụ thể về nhân lực, ngân sách, hạ tầng kỹ thuật và cơ sở dữ liệu tại từng cấp.

“Tuyệt đối tránh tình trạng “phân cấp hình thức”, phân quyền nhưng vẫn xin ý kiến hoặc giao việc mà không giao quyền và không giao đủ nguồn lực khiến địa phương lúng túng, bị động. Đồng thời phải thiết lập cơ chế giám sát, kiểm tra phù hợp, bảo đảm trật tự, kỷ luật, kỷ cương trong thực thi công vụ”, Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường cho hay.

Tiếp nhận các hồ sơ phân cấp, phân quyền trong 3 tháng

Bộ trưởng Đỗ Đức Duy cho biết, chính quyền địa phương có 166 thẩm quyền, nhiệm vụ, chủ yếu là thủ tục hành chính và phân quyền, phân cấp cho chủ tịch UBND cấp tỉnh;

Và từ chính quyền cấp tỉnh cho chính quyền cấp xã có 11 thẩm quyền, nhiệm vụ, chủ yếu là các nhiệm vụ gắn với địa bàn, cá nhân, hộ gia đình, cộng đồng dân cư.

Theo lĩnh vực, có tổng số 17 lĩnh vực có thẩm quyền, nhiệm vụ được phân quyền, phân cấp, bao gồm các lĩnh vực: Thủy sản và kiểm ngư, chăn nuôi và thú y, trồng trọt và bảo vệ thực vật, địa chất và khoáng sản, khí tượng thủy văn, đê điều và phòng chống thiên tai, biến đổi khí hậu, biển và hải đảo, đất đai, viễn thám, thủy lợi, tài nguyên nước, bảo tồn thiên nhiên và đa dạng sinh học, môi trường, chất lượng, chế biến nông lâm thủy sản, lâm nghiệp, đất đai.

Theo Bộ trưởng, các thẩm quyền, nhiệm vụ của cơ quan, người có thẩm quyền ở Trung ương phân quyền, phân cấp cho chính quyền cấp tỉnh là rất lớn; trong đó có khá nhiều nhiệm vụ lần đầu phân quyền, phân cấp cho địa phương, chẳng hạn như cấp phép thăm dò, khai thác khoáng sản nhóm II hoặc kiểm tra chất lượng thức ăn chăn nuôi, thuốc thú y được thực hiện hoàn toàn trên Cổng một cửa Quốc gia... Bộ trưởng Đỗ Đức Duy đề nghị tập trung nghiên cứu quy định của pháp luật, chuẩn bị hạ tầng thông tin để bảo đảm thực hiện thuận lợi, thông suốt việc này.

Một vấn đề được Bộ trưởng lưu ý là các thẩm quyền, nhiệm vụ đã được phân quyền, phân cấp cho địa phương mà có quy định phải xin ý kiến của cơ quan Trung ương trước khi quyết định, phê duyệt thì nay không phải thực hiện, cơ quan, người có thẩm quyền của địa phương tự quyết định phải bảo đảm theo tinh thần “địa phương quyết, địa phương làm, địa phương chịu trách nhiệm".

Mặt khác, yêu cầu cơ quan, người có thẩm quyền ở Trung ương phải bàn giao và cơ quan, người có thẩm quyền ở địa phương tiếp nhận các hồ sơ trong thời hạn 3 tháng kể từ ngày 01/7/2025 để chính quyền địa phương quản lý nhà nước theo thẩm quyền, nhiệm vụ được giao.

Bộ trưởng Đỗ Đức Duy cho biết, theo Nghị định số 131/2025/NĐ-CP và Nghị định số 151/2025/NĐ-CP nhằm phân định rõ ràng nhiệm vụ giữa cấp tỉnh và cấp xã trong điều kiện không còn tổ chức cấp huyện, trong đó phân định 192 thẩm quyền, nhiệm vụ từ chính quyền cấp huyện cho chính quyền cấp xã mới và một phần cho cấp tỉnh.

Ngoài việc phân định thẩm quyền, nhiệm vụ của cấp huyện cho chính quyền cấp tỉnh, cấp xã, các Nghị định quy định phân định lại một số thẩm quyền, nhiệm vụ chung và thẩm quyền, nhiệm vụ riêng trong cùng một cấp chính quyền để phù hợp với nguyên tắc phân định thẩm quyền, nhiệm vụ quy định tại Luật Tổ chức chính quyền địa phương.

Theo Bộ trưởng, UBND các cấp không giải quyết thủ tục hành chính mà chuyển toàn bộ thẩm quyền giải quyết thủ tục hành chính cho tổ chức, cá nhân được chuyển cho Chủ tịch UBND cấp tỉnh, cấp xã thực hiện.

Bộ trưởng lấy ví dụ như lĩnh vực đất đai, Chủ tịch UBND cấp xã quyết định giao đất, cho thuê đất, cho phép chuyển mục đích sử dụng đất, thu hồi, bồi thường, hỗ trợ, tái định cư nhằm phát huy vai trò, trách nhiệm của người đứng đầu cơ quan, tổ chức các cấp, không để tình trạng đùn đẩy, né tránh và chậm trễ trong việc triển khai các nhiệm vụ, quyền hạn...

Các đơn vị hành chính cấp xã sau sắp xếp được tiếp tục sử dụng quy hoạch sử dụng đất cấp huyện, kế hoạch sử dụng đất hằng năm cấp huyện hoặc quy hoạch được lập theo quy định của pháp luật về quy hoạch đô thị và nông thôn đã được cơ quan nhà nước có thẩm quyền phê duyệt theo quy định của pháp luật trước ngày 1/ 7/2025 trên địa bàn.

Ngoài ra, việc nộp hồ sơ để thực hiện đăng ký, cấp giấy chứng nhận thì người yêu cầu đăng ký được lựa chọn một trong các nơi nộp hồ sơ trên địa bàn cấp tỉnh. Cơ quan giải quyết thủ tục hành chính về đất đai không được yêu cầu người sử dụng đất phải thực hiện chỉnh lý hồ sơ, giấy tờ liên quan đến đất đai sau khi sắp xếp, tổ chức chính quyền địa phương 02 cấp mà thực hiện đồng thời khi người sử dụng đất thực hiện thủ tục hành chính hoặc trên cơ sở nhu cầu của người sử dụng đất.

UBND cấp xã khi thực hiện thủ tục cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu tài sản gắn liền với đất tại các Điều 137, 138, 139 và 140 Luật Đất đai không phải thực hiện riêng việc xác nhận về sự phù hợp với quy hoạch, không tranh chấp, đất sử dụng ổn định.

Bộ Nông nghiệp và Môi trường kỳ vọng rằng việc tổ chức chính quyền địa phương hai cấp sẽ được triển khai một cách chủ động, thực chất và hiệu quả, thực sự đưa bộ máy chính quyền về sát dân, gần dân và phục vụ Nhân dân tốt hơn trong giai đoạn phát triển mới của đất nước.