Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên: Nhiên liệu sinh học là giải pháp chiến lược cho kinh tế xanh

Định hướng quan trọng trong chiến lược năng lượng quốc gia

Phát biểu tại Hội thảo quốc tế về “Phát triển nhiên liệu sinh học trong thời kỳ mới - những nhiệm vụ trọng tâm để kiến tạo tương lai nhiên liệu bền vững tại Việt Nam” diễn ra sáng 27/8, Bộ trưởng Bộ Công Thương Nguyễn Hồng Diên cho biết, việc chuyển đổi năng lượng theo hướng “xanh hóa” để ứng phó với biến đổi khí hậu, giảm phụ thuộc vào nhiên liệu hóa thạch và bảo đảm an ninh năng lượng đang là xu thế tất yếu và phát triển mạnh mẽ trên phạm vi toàn cầu.

Trong xu thế đó, nhiên liệu sinh học được xem là một trong những giải pháp chiến lược, góp phần giảm phát thải khí nhà kính, gia tăng giá trị cho ngành nông nghiệp và thúc đẩy phát triển ngành công nghiệp nhiên liệu sinh học, mở ra những cơ hội phát triển mới cho nền kinh tế xanh, nhất là đối với các quốc gia có tiềm năng, thế mạnh về nguồn nguyên liệu phát triển nhiên liệu sinh học như Việt Nam.

“Nhận thức đúng tầm quan trọng đó, những năm qua, Đảng và Nhà nước Việt Nam đã ban hành nhiều chủ trương, chính sách khuyến khích phát triển kinh tế xanh, kinh tế tuần hoàn, coi đây là động lực mới thúc đẩy tăng trưởng kinh tế trong kỷ nguyên mới.

Đồng thời, đẩy mạnh chuyển dịch năng lượng theo hướng ưu tiên phát triển các nguồn năng lượng sạch, thân thiện với môi trường gắn với sử dụng năng lượng tiết kiệm, hiệu quả theo tinh thần Nghị quyết 55 của Bộ Chính trị và cam kết mạnh mẽ của Việt Nam về trung hòa carbon vào năm 2050. Trong đó, phát triển nhiên liệu sinh học được xác định là một trong những định hướng quan trọng trong chiến lược phát triển năng lượng quốc gia”, Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên nói.

Cũng theo Bộ trưởng Bộ Công Thương, đến nay, xăng E10 đã bắt đầu được cung cấp thí điểm tại một số thành phố lớn (như Hà Nội, TP. Hồ Chí Minh, Hải Phòng) và bước đầu ghi nhận sự quan tâm tích cực từ người tiêu dùng.

Các doanh nghiệp đầu mối như Petrolimex, PVOIL, Sài Gòn Petro … đã sẵn sàng về hạ tầng phối trộn và phân phối, bảo đảm cung ứng xăng E10 đồng bộ từ ngày 01/01/2026 trên phạm vi cả nước.

Tuy nhiên, để hiện thực hóa mục tiêu phát triển nhiên liệu sinh học thay thế hoàn toàn cho xăng khoáng, cần vượt qua những thách thức lớn về công nghệ, chính sách và thị trường; đồng thời, năng lực sản xuất nhiên liệu sinh học trong nước còn hạn chế (hiện mới đáp ứng được khoảng 40% nhu cầu, phần còn lại phải nhập khẩu từ Mỹ, Brazil và các đối tác quốc tế).

Điều này đặt ra yêu cầu cấp bách về mở rộng vùng nguyên liệu, nâng công suất sản xuất ethanol, đồng thời xây dựng cơ chế, chính sách đủ mạnh, khả thi để khuyến khích sản xuất, nhập khẩu và dự trữ chiến lược nhiên liệu sinh học. 

“Từ yêu cầu đó, Hội thảo của chúng ta hôm nay được tổ chức nhằm mục đích thảo luận, đề xuất những giải pháp phù hợp để góp phần giải quyết những thách thức đang đặt ra trong phát triển nhiên liệu sinh học ở Việt Nam. Đây là diễn đàn có nội dung quan trọng, thiết thực đối với sự phát triển của ngành năng lượng Việt Nam trong thời gian tới”, Bộ trưởng Bộ Công Thương cho hay.

Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên cũng đề nghị các đại biểu, chuyên gia, nhà nghiên cứu trong và ngoài nước với kiến thức và kinh nghiệm từ thực tiễn để tập trung trao đổi, thảo luận làm rõ một số vấn đề trọng tâm tại Hội thảo.

Một là, khẳng định vai trò, tầm quan trọng của nhiên liệu sinh học đối với sự phát triển của ngành năng lượng Việt Nam trong kỷ nguyên mới; từ đó đề xuất các nhiệm vụ, giải pháp trọng tâm để kiến tạo tương lai nhiên liệu bền vững cho Việt Nam.

Trên cơ sở kinh nghiệm quốc tế và đặc điểm phát triển của Việt Nam để đề xuất xây dựng hệ thống tiêu chuẩn, quy chuẩn và các cơ chế, chính sách đủ mạnh, khả thi để hoàn thiện khung khổ thể chế khuyến khích phát triển ngành công nghiệp nhiên liệu sinh học tại Việt Nam.

Hai là, trên cơ sở vật chất hiện có và kế hoạch nâng cấp, đánh giá thực trạng và khả năng sẵn sàng về công nghệ sản xuất và hạ tầng lưu trữ, phối trộn, pha chế, vận chuyển, phân phối xăng sinh học của các doanh nghiệp đến người tiêu dùng theo kế hoạch từ đầu năm 2026 (trước mắt là xăng E10), sau đó là các tỷ lệ cao hơn và tiến tới dần thay thế xăng khoáng, góp phần thúc đẩy ngành năng lượng Việt Nam phát triển nhanh, bền vững và hiện thực hoá mục tiêu đưa phát thải ròng về “0” vào năm 2050.

Ba là, thảo luận, chia sẻ những kinh nghiệm, cách làm hiệu quả trong công tác truyền thông để nâng cao nhận thức của nhân dân, tạo đồng thuận xã hội và sự hưởng ứng tích cực của người tiêu dùng trong việc sử dụng rộng rãi xăng sinh học tại Việt Nam.

Đồng thời, trao đổi, thảo luận về các giải pháp tăng cường hội nhập, hợp tác quốc tế nhằm đưa Việt Nam trở thành nhà sản xuất, cung ứng, mắt xích quan trọng trong chuỗi giá trị công nghiệp nhiên liệu sinh học nói riêng và năng lượng toàn cầu nói chung.

"Với sự tham gia của đông đảo các nhà quản lý, nhà khoa học, chuyên gia, tổ chức quốc tế và các doanh nghiệp, hiệp hội lớn, có uy tín trong lĩnh vực năng lượng, tôi tin tưởng rằng Hội thảo của chúng ta sẽ thu được nhiều ý tưởng sáng tạo, đột phá và đề xuất các giải pháp thiết thực, hiệu quả nhằm tạo ra động lực mới cho quá trình phát triển và ứng dụng nhiên liệu sinh học bền vững tại Việt Nam", Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên nhấn mạnh.

Nâng cấp hạ tầng, truyền thông rộng rãi

Tại Hội thảo, TS Đào Duy Anh, Phó Cục trưởng Cục Đổi mới sáng tạo, Chuyển đổi xanh và Khuyến công (Bộ Công Thương) đã thông tin về Kết quả triển khai Quyết định số 53/2012/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ về việc ban hành lộ trình áp dụng tỷ lệ phối trộn nhiên liệu sinh học với nhiên liệu truyền thống và dự kiến lộ trình áp dụng tỷ lệ phối trộn nhiên liệu sinh học với nhiên liệu truyền thống.

Theo TS Đào Duy Anh, Việt Nam đã có hơn 10 năm triển khai nhiên liệu sinh học theo Quyết định 53/2012/QĐ-TTg, với lộ trình sử dụng 100% xăng E5 từ năm 2017, chuẩn bị chuyển sang E10 vào năm 2026 và dự kiến nghiên cứu các loại xăng E15 - E20 sau 2030.

TS Đào Duy Anh cho rằng, để kế hoạch triển khai xăng sinh học tại Việt Nam thành công, cần giải quyết tốt các nhận thức đã rút ra từ kinh nghiệm triển khai Quyết định 53/2012/QĐ-TTg, sự phối hợp hiệu quả, thực chất của các Bộ, ngành, địa phương, cộng đồng doanh nghiệp kinh doanh xăng dầu.

Thêm vào đó, cần tăng cường hợp tác quốc tế để tiếp thu kinh nghiệm trong triển khai, ứng dụng khoa học, công nghệ tiên tiến cho chuỗi nhiên liệu sinh học, đẩy mạnh công tác truyền thông để nhận sự ủng hộ của người tiêu dùng.

Cùng phát biểu tại Hội thảo, ông Gabriel Ho, Trung tâm nhiên liệu xanh toàn cầu cho rằng, chuỗi cung ứng nhiên liệu của Việt Nam đang ở giai đoạn chuyển đổi then chốt khi chính phủ chuẩn bị chuyển từ xăng E5 (5% ethanol) sang xăng E10 (10% ethanol) trên toàn quốc.

Do đó, việc đảm bảo hạ tầng phân phối có thể xử lý lượng nhập khẩu và pha trộn ethanol quy mô lớn đóng vai trò rất quan trọng để triển khai xăng E10 thành công. Quá trình chuyển đổi này đòi hỏi phải đánh giá và nâng cấp các cảng, kho cảng và kho chứa trên khắp miền Bắc, miền Trung và miền Nam Việt Nam để sẵn sàng triển khai ethanol. Cả mạng lưới thuộc sở hữu nhà nước (ví dụ như, Petrolimex, PV Oil) và các cơ sở tư nhân đều đóng vai trò quan trọng trong hoạt động nhập khẩu, lưu trữ và pha trộn ethanol.

“Việt Nam đang rất cần một cách tiếp cận chiến lược có sự phối hợp của nhiều bên để xử lý lượng ethanol tăng lên và đảm bảo độ tin cậy của nguồn cung nhiên liệu tại tất cả các khu vực”, ông Gabriel Ho nhấn mạnh.

Tại Hội thảo, các chuyên gia, đại diện Hiệp hội đến từ trong nước và quốc tế đã thảo luận, đề xuất nhiều giải pháp phù hợp để góp phần giải quyết những thách thức đang đặt ra trong phát triển nhiên liệu sinh học ở Việt Nam trong tương lai.

Hội thảo quốc tế về nhiên liệu sinh học tại Việt Nam năm 2025 với chủ đề “Phát triển nhiên liệu sinh học trong thời kỳ mới - Những nhiệm vụ trọng tâm để kiến tạo tương lai nhiên liệu bền vững cho Việt Nam” là sự kiện quan trọng, diễn ra trong bối cảnh Việt Nam đang tích cực triển khai các cam kết quốc tế về ứng phó biến đổi khí hậu, giảm phát thải khí nhà kính và hướng tới mục tiêu phát thải ròng bằng “0” vào năm 2050.