Hợp tác liên ngành trong phòng, chống bệnh không lây nhiễm tại Việt Nam

Các bệnh không lây nhiễm đang trở thành nguyên nhân tử vong hàng đầu tại Việt Nam, đặt ra thách thức lớn đối với hệ thống y tế. Báo cáo tại cuộc họp, đại diện Cục Phòng bệnh cho biết, các bệnh không lây nhiễm phổ biến ở Việt Nam thuộc 4 nhóm bệnh lý như tim mạch, ung thư, đái tháo đường và biến chứng, phổi tắc nghẽn mãn tính. Các bệnh không lây nhiễm là nguyên nhân tử vong hàng đầu tại Việt Nam. Ước tính năm 2021 tử vong do bệnh không lây nhiễm là hơn 78% tổng số ca tử vong. Tỷ lệ mắc các bệnh lý tăng huyết áp, đái tháo đường đang càng gia tăng nhanh.

Trong khi đó, việc quản lý, điều trị các bệnh không lây nhiễm ở Việt Nam như tăng huyết áp, đái tháo đường, ung thư, hô hấp mạn tính… đang là một thách thức lớn đối với hệ thống y tế. Thực trạng việc quản lý, điều trị bệnh không lây nhiễm hiện nay đang gặp phải khó khăn do nhận thức của người dân và năng lực của trạm y tế cấp xã còn nhiều hạn chế. Người dân chủ quan, không hoàn toàn tuân thủ phác đồ điều trị. Trạm y tế cấp xã kiêm nhiệm nhiều nhiệm vụ, không được đào tạo, tập huấn thường xuyên, thiếu thiết bị y tế cơ bản, chưa bảo đảm danh mục, số lượng thuốc thiết yếu cho quản lý, điều trị bệnh, sự không ổn định về danh mục thuốc cũng như thiếu cơ chế tài chính để khích lệ tuyến xã.

Bộ trưởng Bộ Y tế Đào Hồng Lan phát biểu tại cuộc họp. Ảnh: t5g.org.vn

Trong bối cảnh đó, Nghị quyết số 72-NQ/TW của Bộ Chính trị về một số giải pháp đột phá nhằm tăng cường bảo vệ, chăm sóc và nâng cao sức khỏe nhân dân được ban hành được xem là cơ hội quan trọng để đẩy mạnh công tác phòng, chống bệnh không lây nhiễm. Thực hiện tinh thần Nghị quyết, Bộ Y tế đã đề ra các định hướng và giải pháp trọng tâm trong thời gian tới.

Theo Bộ Y tế, các định hướng tập trung vào ba nhóm giải pháp chính gồm: Hoàn thiện chính sách; triển khai các giải pháp chuyên môn, kỹ thuật gắn với Chương trình mục tiêu quốc gia về chăm sóc sức khỏe, dân số và phát triển giai đoạn 2026–2035; và bảo đảm nguồn lực tài chính.

Đối với nhóm giải pháp chuyên môn, kỹ thuật, Bộ Y tế đặt ra nhiều mục tiêu cụ thể. Đến năm 2030, 100% người dân được lập sổ sức khỏe điện tử và quản lý sức khỏe theo vòng đời. Cùng với đó, 100% trạm y tế xã, phường, đặc khu trên toàn quốc triển khai dự phòng, quản lý và điều trị một số bệnh không lây nhiễm theo hướng dẫn của Bộ Y tế và duy trì đến năm 2035. Ngành y tế cũng phấn đấu 80% người dân trong độ tuổi từ 18 đến 69 được đánh giá nguy cơ, sàng lọc lồng ghép các bệnh không lây nhiễm như tim mạch, đột quỵ, đái tháo đường, ung thư cổ tử cung, ung thư vú, bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính, hen phế quản và rối loạn sức khỏe tâm thần ít nhất một lần trong mỗi giai đoạn 5 năm.

Bà Angela Pratt, Trưởng đại diện Tổ chức Y tế thế giới (WHO) tại Việt Nam phát biểu tại cuộc họp. Ảnh: t5g.org.vn

Theo bà Angela Pratt, Trưởng đại diện Tổ chức Y tế thế giới (WHO) tại Việt Nam, bệnh không lây nhiễm là gánh nặng y tế toàn cầu. WHO khuyến nghị Việt Nam cần đẩy mạnh triển khai các biện pháp can thiệp hiệu quả về chi phí đối với bệnh không lây nhiễm, thông qua tăng cường thực thi chính sách, củng cố chăm sóc sức khỏe ban đầu và thúc đẩy phối hợp liên ngành.

Cụ thể, WHO đề xuất tăng cường tuân thủ và thực thi các quy định liên quan đến cấm thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng; vận hành hiệu quả Quỹ Phòng, chống tác hại của thuốc lá. Đồng thời, cần nâng cao năng lực cho trạm y tế tuyến xã trong phát hiện, điều trị sớm các trường hợp bệnh nhẹ và trung bình, kết hợp tư vấn phòng ngừa cho người dân. Bên cạnh đó, việc thể chế hóa cơ chế quản trị liên ngành, phân công rõ trách nhiệm giữa các bộ, ngành và tăng cường phối hợp được xem là yếu tố then chốt nhằm nâng cao hiệu quả phòng, chống bệnh không lây nhiễm tại Việt Nam.

Cuộc họp Nhóm Đối tác Y tế với chủ đề “Hợp tác liên ngành trong phòng, chống bệnh không lây nhiễm” được tổ chức nhằm rà soát và nhấn mạnh vai trò then chốt của hợp tác liên ngành trong phòng ngừa, kiểm soát bệnh không lây nhiễm. Cuộc họp đồng thời kêu gọi, vận động và thúc đẩy sự cam kết, tham gia của các ngành ngoài lĩnh vực y tế, hướng tới xây dựng cơ chế phối hợp đồng bộ, hiệu quả trong công tác phòng, chống bệnh không lây nhiễm tại Việt Nam.

PHƯƠNG THANH