Lấy ý kiến sửa đổi, bổ sung Hiến pháp - kết quả vượt mong đợi

Thời gian ngắn, hiệu quả cao

Ngay sau khi Ban Chấp hành Trung ương Đảng ban hành Nghị quyết số 60-NQ/TW ngày 12-4-2025 (Nghị quyết Hội nghị lần thứ 11 Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XIII, trong đó có định hướng tiếp tục đổi mới, sắp xếp tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị tinh gọn, hoạt động hiệu lực, hiệu quả), việc sửa đổi Hiến pháp được xác định là nhiệm vụ cấp bách. Trên cơ sở đó, Ủy ban Dự thảo sửa đổi, bổ sung một số điều của Hiến pháp năm 2013 đã ban hành Kế hoạch số 05/KH-UBDTSĐBSHP, chính thức mở quy trình lấy ý kiến rộng khắp toàn quốc về dự thảo Nghị quyết sửa đổi, bổ sung một số điều của Hiến pháp năm 2013.

Quốc hội thông qua nghị quyết về việc sửa đổi, bổ sung một số điều của Hiến pháp năm 2013 trong phiên họp ngày 5-5. Ảnh: VĂN QUỐC

Lấy ý kiến nhân dân về sửa đổi, bổ sung Hiến pháp là một vấn đề rất lớn, có tầm quan trọng rất đặc biệt. Trong các lần sửa đổi, bổ sung Hiến pháp trước đây, việc lấy ý kiến nhân dân được tiến hành trong thời gian dài nên mọi khâu chuẩn bị cho đến triển khai thực hiện, tổng hợp kết quả đều được tiến hành thuận lợi, không phải chịu áp lực quá lớn về thời gian. Khác hoàn toàn với cách làm truyền thống ấy, việc sửa đổi, bổ sung Hiến pháp năm 2013 được tiến hành trong thời gian gấp để đáp ứng yêu cầu của việc thực hiện chủ trương sắp xếp lại tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị, trọng tâm là tổ chức chính quyền địa phương hai cấp. 

Tuy phải đối mặt với những khó khăn chưa từng có, nhất là áp lực phải hoàn thành một công việc hết sức khó khăn, phức tạp trong thời gian ngắn, nhưng bằng tinh thần quyết tâm cao, với sự đồng lòng ủng hộ của cả hệ thống chính trị và các tầng lớp nhân dân, đặc biệt là với sự ứng dụng triệt để tiến bộ khoa học-công nghệ trong công tác lấy ý kiến nhân dân, kết quả đạt được thành công vượt mong đợi. Việc ứng dụng VNeID, nền tảng định danh số quốc gia đã mở ra một hướng đi mới trong cải cách hành chính: Lấy ý kiến nhân dân trực tuyến, nhanh chóng và tiết kiệm. Qua đó, người dân ở vùng sâu, vùng xa, các đối tượng đặc thù như chiến sĩ, học sinh, sinh viên... đều có thể dễ dàng tiếp cận và tham gia đóng góp cho bản dự thảo Nghị quyết sửa đổi, bổ sung một số điều của Hiến pháp năm 2013.

Rất nhiều kỷ lục đã được thiết lập trong lấy ý kiến nhân dân về sửa đổi, bổ sung Hiến pháp lần này: Bản dự thảo được xây dựng trong thời gian ngắn nhất; thời gian lấy ý kiến nhân dân ngắn nhất; số lượt ý kiến đóng góp của nhân dân thu được lớn nhất từ trước tới nay.

Theo báo cáo của Chính phủ do Bộ trưởng Bộ Tư pháp Nguyễn Hải Ninh thừa ủy quyền của Thủ tướng Chính phủ, thay mặt Chính phủ ký gửi Ủy ban Dự thảo sửa đổi, bổ sung một số điều của Hiến pháp năm 2013 thì các địa phương và cơ quan trên toàn quốc đã tổ chức tổng cộng 288.546 cuộc hội nghị, hội thảo, tọa đàm lấy ý kiến. Các ý kiến về nội dung cụ thể tập trung vào Điều 9 (về Mặt trận Tổ quốc Việt Nam): Nhận được hơn 37,1 triệu lượt ý kiến-nhiều nhất trong các nội dung dự thảo. Những điều khác như: Điều 10, 84, 110, 111, 112... đều thu hút hơn 30 triệu lượt ý kiến mỗi nội dung. Tổng cộng toàn quốc ghi nhận 280.226.909 lượt ý kiến, trong đó gần 36,6 triệu ý kiến từ cá nhân. Đặc biệt, tỷ lệ ý kiến tán thành trung bình đạt 99,75%.

Những đề xuất quan trọng của Chính phủ

Trên cơ sở tổng hợp ý kiến từ các tầng lớp nhân dân và cả hệ thống chính trị, Chính phủ đã đề xuất với Ủy ban Dự thảo sửa đổi, bổ sung một số điều của Hiến pháp năm 2013 nhiều nội dung quan trọng.

Theo đó, Chính phủ tán thành quy định các tổ chức như công đoàn, hội nông dân, đoàn thanh niên, hội phụ nữ, hội cựu chiến binh là tổ chức chính trị-xã hội trực thuộc Mặt trận Tổ quốc Việt Nam. Đặc biệt, Chính phủ đề xuất cho phép cơ quan Trung ương của các tổ chức chính trị-xã hội được trình dự án luật, pháp lệnh-bảo đảm sự tham gia thực chất của các tổ chức đại diện nhân dân trong quy trình lập pháp; không liệt kê cụ thể các đơn vị hành chính trong Hiến pháp, tạo dư địa linh hoạt để Quốc hội quyết định phù hợp với từng giai đoạn phát triển; giữ nguyên quyền chất vấn của đại biểu HĐND để bảo đảm cơ chế giám sát quyền lực hiệu quả, phù hợp với tinh thần kiểm soát quyền lực nhà nước. Chính phủ cũng kiến nghị xác định thời điểm nghị quyết có hiệu lực từ ngày 1-7-2025, đồng thời đề xuất có tuyên bố chính thức ghi nhận vai trò lịch sử của đơn vị hành chính cấp huyện...

Có thể thấy, đợt lấy ý kiến nhân dân lần này không chỉ là một nhiệm vụ lập hiến mà còn là một cuộc biểu thị ý chí xã hội sâu rộng, thể hiện trách nhiệm công dân và sự đồng hành của nhân dân trong kiến tạo tương lai quốc gia. Dự thảo sửa đổi, bổ sung Hiến pháp năm 2013 đang từng bước hoàn thiện để trình Quốc hội thông qua.

CHIẾN THẮNG