Ngôi nhà Ánh Dương - điểm tựa cho nạn nhân bị bạo lực

Ngôi nhà Ánh Dương đóng vai trò quan trọng không chỉ hỗ trợ người bị bạo lực mà còn tăng cường sự tham gia, trách nhiệm và sự phối hợp giữa các ban, ngành, tổ chức liên quan trong giải quyết vấn đề bạo lực trên cơ sở giới một cách chuyên nghiệp và thân thiện. Năm 2020, Quảng Ninh là tỉnh đầu tiên trên cả nước được lựa chọn, triển khai thí điểm thực hiện mô hình Ngôi nhà Ánh Dương nhằm hỗ trợ những phụ nữ hoặc trẻ em gái bị bạo lực gia đình thông qua Dự án “Xây dựng mô hình ứng phó với bạo lực đối với phụ nữ và trẻ em gái tại Việt Nam” do Cơ quan Hợp tác quốc tế Hàn Quốc (KOICA) tài trợ. Người bị bạo lực giới có thể liên hệ với Ngôi nhà Ánh Dương qua tổng đài 24/7, thông tin sẽ được tiếp nhận, xử lý và tiến hành hỗ trợ khẩn cấp như giải cứu, cấp cứu, cung cấp nơi trú ẩn an toàn.

Ngôi nhà Ánh Dương tại Hòa Bình. Ảnh: TRÂM ANH

Ngôi nhà Ánh Dương được thiết kế với nhiều phòng, từ phòng thăm khám, tư vấn sức khỏe, đến phòng đọc, phòng ngủ... Các căn phòng được thiết kế với diện tích vừa phải nhưng ấm cúng và có đầy đủ đồ dùng, trang thiết bị thiết yếu phục vụ cuộc sống của phụ nữ, trẻ em gái bị bạo lực giới trong những trường hợp khẩn cấp. Đây được coi là địa chỉ an toàn cho những phụ nữ, trẻ em bị bạo lực giới. Tại Ngôi nhà Ánh Dương, nhân viên luôn túc trực 24/24 giờ để bảo đảm không có bất kỳ cuộc gọi cầu cứu hay yêu cầu được tư vấn nào bị bỏ lỡ. Nhân viên ở đây đều được trang bị những kỹ năng cần thiết để giải quyết những thông tin nhạy cảm liên quan đến bạo lực giới. Bất kỳ nạn nhân bị bạo lực giới nào khi có nhu cầu đều được tiếp nhận, hỗ trợ kịp thời để giải quyết vấn đề. Các dịch vụ được cung cấp tại Ngôi nhà Ánh Dương đều miễn phí, từ nhu cầu sinh hoạt cơ bản hằng ngày như ăn uống, tắm giặt... đến những nhu cầu về thăm khám sức khỏe, lắng nghe tâm sự của nạn nhân-những câu chuyện rất khó giãi bày cùng người khác. Tất cả đều bảo đảm tuân thủ nguyên tắc lấy nạn nhân làm trung tâm. Nạn nhân không chỉ được hỗ trợ về mặt y tế, chăm sóc các tổn thương về thể chất, hỗ trợ tâm lý, pháp lý... mà luôn được tôn trọng, bình đẳng và bảo mật về thông tin.

Ông Matt Jackson, Trưởng đại diện Quỹ Dân số Liên hợp quốc (UNFPA) cho biết, trong năm 2022, có thêm 3 Ngôi nhà Ánh Dương được thành lập tại Thanh Hóa, Đà Nẵng và TP Hồ Chí Minh với sự hỗ trợ tài chính từ Chính phủ Nhật Bản. Các chi phí vận hành sau đó được chi trả bằng nguồn tài trợ từ Chính phủ Australia. Ngôi nhà Ánh Dương cung cấp các dịch vụ thiết yếu, các dịch vụ xã hội cũng như các dịch vụ chuyển tuyến...

Đầu năm 2025, trong lễ khai trương Ngôi nhà Ánh Dương thứ 5 tại tỉnh Hòa Bình, đồng chí Nguyễn Văn Toàn, Phó chủ tịch UBND tỉnh Hòa Bình nhấn mạnh, Ngôi nhà Ánh Dương có những đóng góp quan trọng trong nỗ lực của tỉnh nhằm giải quyết vấn đề bạo lực trên cơ sở giới và bạo lực gia đình. Trong 6 tháng đầu năm 2024, Hòa Bình phát hiện 26 vụ bạo lực gia đình với 32 nạn nhân, trong đó phụ nữ chiếm hơn 78%. Cùng kỳ, Công an tỉnh Hòa Bình cũng tiếp nhận và giải quyết 11 vụ xâm hại tình dục trẻ em và 5 vụ bạo hành trẻ em. Những con số đáng báo động này cho thấy nhu cầu cấp thiết để xây dựng một trung tâm dành riêng hỗ trợ người bị bạo lực như Ngôi nhà Ánh Dương tại Hòa Bình để giải quyết những thách thức mà phụ nữ và trẻ em phải đối mặt.

Tiếp nối thành công của những Ngôi nhà Ánh Dương, bắt đầu từ năm 2025, khoản tài trợ mới của KOICA sẽ được chia làm hai dự án, bao gồm: Hỗ trợ việc thành lập và vận hành thêm hai Ngôi nhà Ánh Dương tại hai tỉnh Hà Tĩnh và Khánh Hòa được mang tên “Thúc đẩy nhân rộng mô hình phòng ngừa và ứng phó với bạo lực đối với phụ nữ và trẻ em gái tại Việt Nam" nhằm tăng cường hỗ trợ cung cấp dịch vụ cho phụ nữ và trẻ em gái bị bạo lực; dự án giai đoạn chuyển giao lần 2 nhằm hỗ trợ công tác cứu trợ khẩn cấp và phục hồi sau thiên tai cho Trung tâm dịch vụ một cửa Quảng Ninh bảo đảm không bị gián đoạn cung cấp dịch vụ cho người bị bạo lực.

Những Ngôi nhà Ánh Dương tiếp tục được xây dựng tại nhiều địa phương trên cả nước sẽ giúp nạn nhân được hỗ trợ tư vấn tâm lý, hỗ trợ pháp lý... Mong rằng, những Ngôi nhà Ánh Dương không chỉ là nơi lánh nạn cho các nạn nhân bị bạo hành mà còn góp phần xây dựng những thành phố đáng sống, nơi mà bạo lực bị đẩy lùi.

HÀ VŨ