Phát triển vận tải hành khách công cộng

Phấn đấu đáp ứng 40% nhu cầu đi lại vào năm 2030

Hiện nay, xe buýt là loại hình vận tải hành khách công cộng chủ đạo của Hà Nội. Nói về việc lựa chọn xe buýt làm phương tiện di chuyển thường xuyên, em Trương Thị Minh Huyền, sinh viên Trường Đại học Thủ đô Hà Nội nhìn nhận, ưu điểm đầu tiên là giúp tiết kiệm chi phí khi vé được trợ giá, ưu đãi, nhất là với học sinh, sinh viên, người cao tuổi... Đi xe buýt cũng khắc phục được tình trạng khói bụi ô nhiễm so với đi xe máy và rèn luyện thói quen đi bộ, giúp nâng cao sức khỏe. Tuy nhiên, xe buýt vẫn còn những mặt hạn chế, nhất là thời gian di chuyển thường gấp đôi, thậm chí gấp 3 so với xe máy, ô tô cá nhân. Trong giờ cao điểm, trên xe đông hành khách, khá bất tiện, chật chội. Ngoài ra, người dân đi xe buýt còn lo ngại trước vấn nạn trộm cắp, móc túi, những hành vi thiếu chuẩn mực trên xe.

Ông Thái Hồ Phương, Phó giám đốc Trung tâm Quản lý giao thông công cộng TP Hà Nội (Sở Giao thông vận tải Hà Nội) cho biết, mạng lưới vận tải hành khách công cộng của Thủ đô mới đáp ứng khoảng 17,5% nhu cầu đi lại. Mục tiêu của thành phố đến năm 2030 phải đáp ứng tối thiểu 40% nhu cầu đi lại, góp phần giảm thiểu phương tiện cá nhân, qua đó hạn chế ùn tắc và ô nhiễm môi trường. Hệ thống xe buýt của Hà Nội hiện có 154 tuyến, trong đó 132 tuyến được trợ giá, đã mở rộng đến tất cả quận, huyện trên địa bàn. Trong 9 tháng năm 2022, hệ thống xe buýt đã thu hút được 212,7 triệu lượt hành khách (tăng 25% so với cùng kỳ), doanh thu đạt 310,4 tỷ đồng... Sau thời gian bị ảnh hưởng bởi dịch Covid-19, đến nay, hệ thống vận tải công cộng của Hà Nội cơ bản phục hồi, đáp ứng nhu cầu đi lại của người dân.

Mạng lưới xe buýt của Hà Nội hiện đã phủ khắp các quận, huyện trên địa bàn. Ảnh: VIỆT HÙNG

Cùng với đó, vận tải công cộng của Thủ đô ngày càng đa dạng về tuyến và loại hình phương tiện. Hiện nay, Hà Nội đã bổ sung thêm các tuyến xe buýt điện; đồng thời, đang từng bước thay thế các phương tiện cũ. Thí điểm triển khai một số điểm sử dụng năng lượng mặt trời tại một số nhà chờ để người dân tra cứu kịp thời thông tin; xây dựng hệ thống vé thông minh, liên thông giữa xe buýt và tàu điện... Đây là những đổi mới theo hướng có lợi cho người dân để khuyến khích người dân tham gia sử dụng vận tải công cộng. Chính sách trợ giá cũng giúp nhiều người, nhất là những người thu nhập còn hạn chế có thể tiếp cận xe buýt dễ dàng hơn. "Vai trò của vận tải hành khách khối lượng lớn là "xương sống" của hạ tầng đô thị. Việc tuyến đường sắt đô thị đi vào hoạt động đã góp phần tăng tác động, giúp xe buýt phát triển hơn, tăng tính kết nối giữa đường sắt đô thị và xe buýt", ông Thái Hồ Phương nhấn mạnh.        

Tăng chất lượng để thu hút hành khách

Một trong những vấn đề mấu chốt nhất để vận tải hành khách công cộng phát huy vai trò của mình là thu hút nhiều hơn hành khách, dần hình thành thói quen sử dụng đối với đa số người dân. Ông Nguyễn Văn Dư, Chuyên gia giao thông cho rằng, muốn thu hút khách đến với vận tải công cộng, việc đầu tiên cần làm là phải phát triển hạ tầng giao thông công cộng, phủ kín mạng lưới để làm sao người dân ở tất cả mọi nơi đều có thể tiếp cận được. Bên cạnh đó, cần tạo thuận lợi nhất cho hành khách khi sử dụng loại hình vận tải này. "Sử dụng phương tiện vận tải công cộng vốn có nhiều lợi thế so với phương tiện cá nhân, dễ nhận thấy nhất là giá rẻ hơn rất nhiều, cùng với thuận tiện nữa sẽ tăng sức hấp dẫn", ông Nguyễn Văn Dư chia sẻ. Theo ý kiến chuyên gia, Hà Nội cũng cần có thêm giải pháp tổ chức lại giao thông, cụ thể hơn là tổ chức các bãi đỗ xe, nhất là ở khu vực trung tâm thành phố để thuận tiện hơn cho hành khách.

Đối với hệ thống vận tải hành khách công cộng hiện có, Hà Nội cũng thường xuyên điều chỉnh cho phù hợp với yêu cầu thực tế. Ông Thái Hồ Phương cho biết, trong thời gian qua, việc điều chỉnh tuyến xe buýt căn cứ trên nhu cầu của chính quyền địa phương, hay các đơn vị có lượng hành khách lớn. Đơn cử như Đại học Quốc gia Hà Nội đã có ý kiến điều chuyển tuyến tại cơ sở của trường ở khu vực Hòa Lạc để đáp ứng được nhu cầu của sinh viên.

Để thực hiện mục tiêu bảo đảm số lượng hành khách đi xe buýt, các đơn vị khai thác, vận hành hệ thống sẽ tăng cường công tác tuyên truyền, nâng cao chất lượng vận tải, đặc biệt là thái độ phục vụ của lái xe, phụ xe. Cùng với sự thay đổi của đơn vị quản lý xe buýt, người dân cũng cần chia sẻ với những khó khăn, áp lực mà hệ thống vận tải xe buýt phải đối mặt, nhất là trong điều kiện hạ tầng giao thông còn hạn chế. Khi mỗi người dân dần thay đổi thói quen, ưu tiên sử dụng vận tải công cộng, trở thành những hành khách văn minh sẽ là điều kiện nền tảng để đẩy mạnh hơn nữa giao thông vận tải an toàn, tiện lợi, hiện đại.