Thủ tướng chấn chỉnh tiêu cực trong xét duyệt, mua bán nhà ở xã hội

Xác minh đúng đối tượng, đủ điều kiện mua nhà ở xã hội

Theo đó để kịp thời chấn chỉnh, khắc phục các tồn tại, bất cập và nguy cơ phát sinh tiêu cực trong việc xét duyệt, mua, thuê mua, cho thuê nhà ở xã hội trong thời gian gần đây tại một số dự án tại Hà Nội, Đà Nẵng, TP.  Hồ Chí Minh... Đồng thời, đảm bảo việc xét duyệt, bán, thuê mua, cho thuê nhà ở xã hội đúng đối tượng, đúng quy định pháp luật, công khai, minh bạch, công bằng và hiệu quả, Thủ tướng Chính phủ chỉ thị UBND các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương chịu trách nhiệm toàn diện trước Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ về kết quả thực hiện chính sách phát triển, bán, cho thuê, cho thuê mua nhà ở xã hội trên địa bàn; chỉ đạo Sở Xây dựng và các Sở ngành liên quan của địa phương thực hiện nghiêm trình tự, thủ tục bán, cho thuê mua, cho thuê nhà ở xã hội theo quy định của pháp luật.

Theo đó, công khai dự án sau khi khởi công, trong đó bao gồm các thông tin: tên dự án, chủ đầu tư, địa điểm xây dựng dự án; địa chỉ liên lạc, địa chỉ nộp đơn đăng ký; tiến độ thực hiện; quy mô dự án; số lượng căn hộ; giá bán (tạm tính); thời gian bắt đầu và kết thúc nhận đơn đăng ký và các nội dung khác có liên quan. Việc công bố công khai thực hiện trên Trang Thông tin điện tử của Sở Xây dựng, UBND cấp xã nơi có dự án; đăng tải ít nhất 01 lần tại báo là cơ quan ngôn luận của chính quyền địa phương.

Công bố công khai trên Trang Thông tin điện tử của Sở Xây dựng số lượng căn hộ; thời gian bắt đầu, kết thúc nhận hồ sơ; thời điểm bắt đầu bán... của dự án.

Tổ chức kiểm tra, xác minh đúng đối tượng, đủ điều kiện, hạn chế trường hợp một đối tượng nộp đơn tại nhiều dự án; thông báo danh sách đối tượng đủ điều kiện được hưởng chính sách nhà ở xã hội cho Chủ đầu tư đúng thời gian quy định.

Công khai danh sách người được mua, thuê mua nhà ở xã hội sau khi ký hợp đồng và cập nhật Danh sách các đối tượng được mua, thuê mua nhà ở xã hội lên Trang Thông tin điện tử của Sở Xây dựng phục vụ công tác hậu kiểm và tránh trùng lặp đối tượng.

Đồng thời, UBND các tỉnh, thành phố chỉ đạo cơ quan có thẩm quyền của địa phương thực hiện xác nhận đối tượng, điều kiện thu nhập, điều kiện nhà ở cho các đối tượng theo quy định;…

Xử lý nghiêm đối với những chủ đầu tư, doanh nghiệp vi phạm quy định pháp luật trong việc xét duyệt đối tượng hoặc các tổ chức, cá nhân có hoạt động môi giới trái phép, trục lợi chính sách và thiết lập đường dây nóng, kênh tiếp nhận và xử lý phản ánh, công bố công khai trên Cổng thông tin điện tử của địa phương.

Chủ đầu tư không được thu tiền đặt cọc ngoài quy định

Đối với chủ đầu tư dự án nhà ở xã hội, Thủ tướng Phạm Minh Chính yêu cầu phải thực hiện nghiêm trình tự, thủ tục mua bán nhà ở xã hội theo quy định của pháp luật; công bố công khai các thông tin của dự án nhà ở xã hội trên trang thông tin của doanh nghiệp mình, đồng thời gửi các thông tin của dự án về Sở Xây dựng, UBND cấp xã nơi có dự án để công bố; đăng tải ít nhất 01 lần tại báo là cơ quan ngôn luận của chính quyền địa phương.

Áp dụng các giải pháp, công nghệ số để tạo thuận lợi cho người dân như: hướng dẫn, phát hồ sơ trên cổng thông tin điện tử để hạn chế tập trung đông người; tiếp nhận hồ sơ, xếp hàng trực tuyến... Khi quá tải hồ sơ, triển khai đồng bộ nhiều giải pháp như: bổ sung điểm tiếp nhận, tăng nhân sự hỗ trợ; phân chia thời gian nhận hồ sơ để tránh tập trung tại một thời điểm; tổ chức đội nhóm hỗ trợ người già, người yếu thế...

Tổ chức bốc thăm công khai trong trường hợp số hồ sơ đăng ký mua, thuê mua nhiều hơn số căn hộ, có đại diện Sở Xây dựng địa phương tham gia giám sát; khuyến khích mời thêm cơ quan báo chí, truyền thông để tăng tính minh bạch.

Không được thu tiền đặt cọc hoặc ủy quyền cho các cá nhân, sàn giao dịch thu tiền đặt cọc ngoài quy định; chủ động phối hợp với các cơ quan chức năng để phát hiện, xử lý nghiêm đối với các tổ chức, cá nhân, sàn giao dịch, môi giới mượn danh nghĩa “hỗ trợ”, “tư vấn” để trục lợi. Tính đúng, tính đủ các chi phí để xác định giá bán, giá thuê - mua nhà ở xã hội đúng quy định pháp luật.

Thủ tướng lưu ý người dân có nhu cầu mua nhà ở xã hội phải chủ động tìm hiểu quy định pháp luật để không bị lợi dụng, trục lợi. Nộp hồ sơ, thực hiện các thủ tục mua, thuê mua trực tiếp với Chủ đầu tư, không thông qua các tổ chức, cá nhân tư vấn, môi giới hay sàn giao dịch; chủ động tìm kiếm thông tin về nhà ở xã hội tại các kênh chính thống như Trang Thông tin điện tử của Sở Xây dựng, UBND cấp xã nơi có dự án, báo là cơ quan ngôn luận của chính quyền địa phương, trang thông tin của Chủ đầu tư dự án.

Kê khai và chịu trách nhiệm về tính trung thực của hồ sơ đăng ký. Trường hợp phát hiện vi phạm, không đúng đối tượng, không đảm bảo điều kiện về thu nhập, nhà ở sẽ bị xử lý theo quy định của pháp luật; nếu đã thực hiện mua - bán sẽ bị thu hồi căn hộ, phạt hành chính và công khai thông tin theo quy định.

Chỉ nộp hồ sơ tại một dự án, không nhờ người khác đứng tên hộ hồ sơ; thực hiện việc quản lý, sử dụng nhà ở xã hội đúng quy định, chỉ được bán lại nhà ở xã hội đã mua cho đối tượng khác theo đúng quy định của pháp luật.

Bộ Công an chỉ đạo Công an cấp xã căn cứ thông tin cơ sở dữ liệu về dân cư, thực hiện xác nhận điều kiện thu nhập cho đối tượng người thu nhập thấp khu vực đô thị không có hợp đồng lao động theo quy định của pháp luật; chỉ đạo điều tra, xử lý các trường hợp môi giới trái phép, lừa đảo chiếm đoạt tài sản, thao túng hồ sơ mua nhà ở xã hội...

Trong thời gian vừa qua, việc xét duyệt, mua, thuê mua và cho thuê nhà ở xã hội tại một số dự án ở Hà Nội, Đà Nẵng, TP. Hồ Chí Minh thời gian gần đây bộc lộ nhiều bất cập, tiềm ẩn nguy cơ tiêu cực.

Tại nhiều điểm nộp hồ sơ, người dân phải xếp hàng đông, trong khi quy trình tiếp nhận thiếu điều tiết, gây bức xúc và tạo kẽ hở cho các dịch vụ môi giới không lành mạnh xuất hiện. Tình trạng “cò mồi”, “chạy suất”, rao bán “suất ngoại giao”, “đảm bảo trúng bốc thăm” diễn ra công khai trên mạng xã hội. Một số trường hợp lợi dụng chính sách để nộp hồ sơ ở nhiều dự án hoặc nhờ người thân đứng tên, làm sai lệch mục tiêu hỗ trợ đúng đối tượng.

Công khai thông tin – yếu tố quan trọng để giám sát xã hội – vẫn chưa được thực hiện đầy đủ tại một số dự án. Dữ liệu về số lượng căn hộ, danh sách người mua, kết quả xét duyệt được cập nhật chậm, thiếu đồng bộ. Cùng với đó, một số dự án công bố giá bán cao hơn mặt bằng chung 30- 40% khiến dư luận băn khoăn về tính minh bạch. Công tác hậu kiểm sau khi ký hợp đồng, theo dõi chuyển nhượng nhà ở xã hội cũng chưa hiệu quả, tạo kẽ hở cho đầu cơ, trục lợi chính sách và nguy cơ hình thành thị trường ngầm.

Nếu không sớm chấn chỉnh, những biểu hiện lệch chuẩn này sẽ làm suy giảm niềm tin của người dân, ảnh hưởng đến tính công bằng và mục tiêu nhân văn của chính sách nhà ở xã hội.