TP Hồ Chí Minh - nơi khởi phát nhiều mô hình đổi mới, sáng tạo

Thành phố đã đề ra nhiều chủ trương, biện pháp sáng tạo, hiện thực hóa các nghị quyết của Đảng bằng nhiều mô hình, chỉ tiêu tăng trưởng kinh tế-xã hội, xây dựng thành phố trở thành đầu tàu kinh tế của cả nước; đồng thời cũng là cơ sở thực tiễn và lý luận, góp phần cùng toàn Đảng, toàn dân, toàn quân ta thực hiện thắng lợi công cuộc đổi mới.

Nhớ lại những năm đầu sau ngày giải phóng, đồng chí Phạm Chánh Trực, nguyên Phó bí thư Thường trực Thành ủy TP Hồ Chí Minh cho biết, thành phố phải đối mặt với nhiều khó khăn, thử thách về tình trạng thiếu lương thực, thất nghiệp, tệ nạn xã hội, tội phạm...

Tuyến phố năng động phát triển tại quận 1, TP Hồ Chí Minh.

Trước thực trạng đó, Thành ủy, UBND TP Hồ Chí Minh đã đưa ra nhiều chủ trương, giải pháp tập trung đẩy mạnh sản xuất một số mặt hàng thiết yếu, như: Gạo, rau, cá, chất đốt... Từ cuối năm 1975, thành phố đã triển khai chuẩn bị lực lượng và đến đầu năm 1976 đã huy động hàng chục nghìn thanh niên xung phong ra quân làm kinh tế, hỗ trợ các địa phương phát triển nông nghiệp, sản xuất, khai thác đất hoang hóa sản xuất nông nghiệp... Kết quả, đến năm 1976, thành phố đã có sản lượng lúa đạt 160.000 tấn, tăng so với trước giải phóng (95.000 tấn), chăn nuôi tăng 25%, đàn lợn tăng 25% so với năm 1975.

Qua đó, không chỉ giải quyết tốt việc làm cho thanh niên mà còn phát huy tốt vai trò xung kích, sáng tạo, trình độ, kiến thức của thanh niên vào phát triển kinh tế-xã hội; khắc phục nhanh hậu quả chiến tranh, từng bước giải quyết tốt tình trạng thiếu lương thực, ổn định đời sống nhân dân và giảm tệ nạn xã hội; nhân dân phấn khởi, tin tưởng vào sự lãnh đạo, điều hành của cấp ủy đảng, chính quyền địa phương, tích cực tham gia xây dựng cuộc sống mới.

Giai đoạn 1981-1985, thành phố phát triển nông nghiệp hình thành vành đai thực phẩm, một số vùng nguyên liệu chuyên canh, mở rộng hoạt động ngoại thương, tạo điều kiện cho tiểu thủ công nghiệp bung ra phát triển. Thành phố đưa công nghiệp vào nông nghiệp, công nghiệp phục vụ nông nghiệp, hướng công nghiệp vào sản xuất hàng tiêu dùng, hàng xuất khẩu, sản xuất tư liệu sản xuất nông nghiệp.

Thành phố chú trọng lấy công tác đổi mới cơ chế quản lý làm khâu đột phá, mang tính quyết định đẩy mạnh sản xuất, làm chủ thị trường, phân công, phân cấp từ khâu quản lý đến khâu tổ chức thực hiện, giúp các xí nghiệp đầu tư thêm vốn mở rộng sản xuất. Năm 1985, tốc độ phát triển công nghiệp, tiểu thủ công nghiệp tăng 15% so với năm 1984; góp phần đưa thành phố chuyển dần từ cơ chế kinh tế kế hoạch tập trung, bao cấp sang cơ chế quản lý kinh tế sản xuất hàng hóa nhiều thành phần, kinh tế thị trường theo định hướng xã hội chủ nghĩa.

Bước vào những năm đầu đổi mới, thực hiện các nghị quyết của Đảng, thành phố đã tháo gỡ những “nút thắt” về thể chế, cơ chế; xây dựng lộ trình, tạo điều kiện cho sản xuất bung ra. Các xí nghiệp đẩy mạnh hạch toán kinh doanh, tăng cường hợp tác quốc tế, huy động vốn, đổi mới công nghệ, cải tiến đa dạng mặt hàng, nâng cao chất lượng sản phẩm, làm thay đổi diện mạo nền kinh tế, tạo đột phá để thành phố trở thành đầu tàu kinh tế của cả nước. 

Trước yêu cầu của sự nghiệp đổi mới, nhằm phát triển có chiều sâu, TP Hồ Chí Minh tiếp tục nghiên cứu, đề xuất Trung ương cho phép thực hiện chính sách, mô hình về đầu tư sản xuất, kinh doanh, phát triển kinh tế đô thị. Năm 1991, Khu chế xuất Tân Thuận (TP Hồ Chí Minh) là khu chế xuất đầu tiên của cả nước được thành lập đã tác động tích cực đến quá trình đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa và phát triển kinh tế-xã hội của thành phố; đồng thời cũng là cơ sở thực tiễn sinh động để ra đời các quy định pháp luật điều chỉnh quản lý, phát triển khu chế xuất, khu công nghiệp trong cả nước. TP Hồ Chí Minh tiếp tục thí điểm thành công cơ chế, chính sách đặc thù về quản lý đất đai, đầu tư, tài chính-ngân sách nhà nước, phát triển đô thị... từng bước phát triển Sở Giao dịch Chứng khoán TP Hồ Chí Minh, xây dựng thị trường vốn, quỹ đầu tư phát triển đô thị, xây dựng Khu đô thị Phú Mỹ Hưng...

Với truyền thống năng động, sáng tạo, khát vọng phát triển, năm 2023, TP Hồ Chí Minh đã đề xuất và được Quốc hội ban hành Nghị quyết số 98/2023/QH15 về thí điểm một số cơ chế, chính sách đặc thù phát triển TP Hồ Chí Minh. Nghị quyết đã giúp thành phố tháo gỡ nhiều khó khăn trong phát triển, linh hoạt triển khai nhiều cơ chế, chính sách đặc thù, phân cấp, phân quyền; qua đó huy động nhiều nguồn lực chiến lược, mũi nhọn phát triển kinh tế cũng như chăm lo an sinh xã hội, xây dựng nhà ở xã hội...    

Theo đồng chí Nguyễn Văn Nên, Ủy viên Bộ Chính trị, Bí thư Thành ủy TP Hồ Chí Minh, trong mỗi giai đoạn phát triển, Thành ủy TP Hồ Chí Minh luôn quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo bắt đầu từ đổi mới tư duy, đột phá vào những “điểm nghẽn”, bất cập, kịp thời đề ra những chủ trương, biện pháp sát thực; từ đó xây dựng quyết tâm chính trị cao, xây dựng nên nhiều mô hình đổi mới sáng tạo, hiệu quả sát từng giai đoạn, từng nhiệm kỳ Đại hội Đảng bộ thành phố, tạo bứt phá, phát triển, nâng cao đời sống nhân dân, củng cố niềm tin của nhân dân vào sự lãnh đạo, điều hành của cấp ủy, chính quyền thành phố.

Nhằm tiếp tục giữ vững vị trí đầu tàu kinh tế của cả nước trong kỷ nguyên mới-kỷ nguyên phát triển giàu mạnh của dân tộc, Thành ủy, UBND thành phố tập trung đoàn kết phát huy tốt truyền thống anh hùng cách mạng gắn với triển khai quyết liệt, đồng bộ nhiều giải pháp. Thực hiện mục tiêu tăng trưởng kinh tế hai con số trong năm 2025 và những năm tới, bên cạnh xây dựng bộ máy, hệ thống chính trị tinh, gọn, thành phố xác định từ lãnh đạo thành phố, sở, ngành, địa phương đến mỗi cán bộ, đảng viên trong thực hiện nhiệm vụ, giao việc đều phải đổi mới tư duy, cách làm, xác định rõ chủ trương, biện pháp, thời gian hoàn thành, ai làm chính, ai phối hợp, sản phẩm chất lượng cụ thể theo định lượng cụ thể.

Thành phố tập trung nghiên cứu cải thiện môi trường đầu tư, tháo gỡ vướng mắc cho doanh nghiệp, hộ sản xuất, kinh doanh, gắn với triển khai thực hiện tốt Nghị quyết số 57-NQ/TW của Bộ Chính trị về đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia. Cụ thể, thành phố tập trung đầu tư mạnh mẽ vào các trụ cột: Nghiên cứu cơ bản và hạ tầng công nghệ hiện đại, có chính sách đãi ngộ thu hút nhân tài; khơi thông các tiềm năng nghiên cứu khoa học gắn với đẩy mạnh hội nhập, hợp tác quốc tế, tạo nên sức mạnh tổng hợp, thúc đẩy phát triển khoa học-công nghệ, tạo đòn bẩy phát triển kinh tế-xã hội, xây dựng thành phố giàu mạnh, văn minh, hiện đại, nghĩa tình.

Bài và ảnh: NGUYỄN DUY HIỂN