Cầu cho mùa màng bội thu

Sớm tinh mơ, người dân trong buôn Đắk Tuôr đã có mặt rất đông tại bãi đất trống bên dòng suối để chuẩn bị cho lễ cầu mưa và cầu mùa. Từ những ngày trước đó, chủ buôn cùng bà con chọn một khoảng đất rộng bằng phẳng, gần cây cổ thụ có nhiều tổ ong càng tốt, vì theo quan niệm của người Ê Đê, đó là nơi đất tốt. Những thanh niên trai tráng dựng cây nêu và một chòi Pưk. Chòi Pưk (Sang Yang) có hai tầng, tầng trên (tầng trời) để thờ ông trời và bà trời (Ây Điê và Aduôn Điê), tầng dưới là kho lúa tượng trưng cho sự no đủ. Phụ nữ chuẩn bị gạo nếp, cơm lam, gà, rượu cần... và những dụng cụ làm rẫy như: Xà gạc, gùi đựng lúa giống, dụng cụ để chọc lỗ gieo lúa...

Nghi thức té nước thể hiện cho niềm vui về mùa màng bội thu sẽ đến.

Theo quan niệm của người Ê Đê, việc mùa màng thất bát là do có thần Ác (Yang Liê)-tức là người xấu-khiến cho muông thú vào phá rẫy. Vì thế, ở dưới chân cột chòi Pưk, người trong buôn thường đặt một tượng thần Ác, còn một số tượng hình chuột, nhím, heo, tổ ong được bà con sắp đặt xung quanh rẫy.

Để cúng Yang và các thần linh, bà con phải chuẩn bị những vật lễ như: 1 con heo, 1 con dê, 2 con gà, 4 ché rượu cần. Trong đó, heo để cúng thần đất, dê để cúng thần trời (núi), gà để cúng thần nước. Tùy theo điều kiện kinh tế của mỗi gia đình, nếu có mong muốn được cúng thì mỗi hộ sẽ tự chuẩn bị (góp) lễ vật vào lễ chung gồm: 1 con gà, 1 ché rượu cần, 1 Biru (người dân hay gọi là tóc xoăn hoặc công lúa, công mưa).

Sau khi các bước chuẩn bị đã hoàn tất, thầy cúng thắp nến và bắt đầu thực hiện nghi thức cúng. Tiếng chiêng bắt đầu rộn ràng, thầy cúng ôm con gà trắng hòa theo tiếng chiêng và khấn.

Sau khi cúng tại ruộng, mọi người về lại buôn và tiếp tục thực hiện những nghi lễ còn lại như: Đi bắt tổ ong lấy mật và kiểm tra các bẫy đặt quanh rẫy; các chàng trai cầm khiên, giáo múa một vòng quanh rẫy và đi về nhà chòi chặt đầu thần Ác với ý nghĩa trừ tà ma. Cuối cùng, mọi người thực hiện nghi thức chọc lỗ gieo hạt và tưới nước, kết thúc những nghi thức của lễ cầu mưa và cầu mùa. Tiếng chiêng, tiếng trống được tấu lên với tiết tấu nhanh, mạnh mẽ và rộn ràng. Chủ buôn được thầy cúng mời ăn thịt, uống rượu ở mâm cúng trước tiên, sau đó đến lượt bà con trong buôn.

Nhạc sĩ Châu Phan, Phó trưởng phòng Văn hóa-Thể thao huyện Krông Bông cho biết: "Cộng đồng Ê Đê bao gồm nhiều nhóm: Ê Đê Kpă, Adham, Mdhur, Bih... Mỗi nhóm lại có những hình thức lễ hội, nghi thức riêng. Tuy vậy, hình thức nghi lễ của người Ê Đê được coi là những hình thức phổ biến không chỉ trong nhóm mà còn ở những nhóm khác. Bởi vậy, trong chương trình này, chúng tôi chỉ chủ yếu đề cập đến những hình thức nghi lễ của nhóm người Ê Đê này".

Lễ cầu mưa và cầu mùa đã khép lại, chủ buôn mời tất cả mọi người về nhà mình ăn thịt heo, uống rượu cần mừng một mùa rẫy mới. Cuộc vui cứ thế kéo dài cho tới khi những cánh chim bay về rừng, mặt trời đã khuất sau núi.