Sức khỏe của người dân chính là nguồn lực để phát triển xã hội

Phát huy vai trò "người gác cổng"

Phóng viên (PV): Quyết định số 201/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ phê duyệt Quy hoạch mạng lưới YTCS thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050 đã xác định mục tiêu phát triển mạng lưới YTCS theo định hướng công bằng, hiệu quả, phát triển và hội nhập quốc tế. Trước đó, Chỉ thị số 25-CT/TW ngày 25-10-2023 của Ban Bí thư về tiếp tục củng cố, hoàn thiện, nâng cao chất lượng hoạt động của YTCS trong tình hình mới cũng tạo tiền đề thuận lợi cho YTCS phát huy được vai trò "người gác cổng" trong chăm sóc sức khỏe ban đầu cho nhân dân. Đến nay, Bộ Y tế đã đầu tư phát triển YTCS như thế nào, thưa đồng chí?

Thứ trưởng Đỗ Xuân Tuyên: Đầu tư phát triển mạng lưới YTCS luôn được coi là một trong những ưu tiên chiến lược hàng đầu, có tính xuyên suốt của ngành y tế.

Quá trình đổi mới mạng lưới YTCS đang được tăng tốc trong thời gian gần đây, đặc biệt là từ cuối năm 2023 với nhiều yếu tố thúc đẩy mạnh mẽ. Có thể nói, chưa bao giờ Việt Nam có được cam kết chính trị và sự đồng thuận xã hội ở mức cao như vậy đối với công tác YTCS.

Bộ Y tế đã thiết kế và đang tích cực triển khai thực hiện một chương trình đổi mới toàn diện đối với mạng lưới YTCS, đặt sự phát triển mạng lưới YTCS trong sự liên kết chặt chẽ với hệ thống y tế chuyên sâu và dựa trên cơ sở tích hợp những xu hướng chuyển đổi toàn cầu về chăm sóc sức khỏe ban đầu.

Việc huy động nguồn lực tài chính đầu tư cho mạng lưới YTCS đang được Chính phủ, các địa phương cũng như cộng đồng các nhà tài trợ hết sức quan tâm.

Quá trình phát triển mạng lưới YTCS theo tinh thần Chỉ thị số 25-CT/TW của Ban Bí thư, dù mới được triển khai thực hiện hơn một năm qua, nhưng với sự quyết tâm rất cao cũng như sự phối hợp chặt chẽ giữa Bộ Y tế và các địa phương, đã mang lại những kết quả ban đầu rất tích cực.

Trước hết, đó là sự lan tỏa quyết tâm chính trị từ Trung ương tới địa phương. Đầu tư phát triển mạng lưới YTCS đã được các tỉnh đưa vào kế hoạch phát triển kinh tế-xã hội hằng năm và được tích hợp trong quy hoạch tổng thể thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050 của địa phương.

Bộ Y tế đang tập trung cao độ hoàn thiện khung chính sách, các hệ thống hướng dẫn chuyên môn kỹ thuật để hỗ trợ sự vận hành, phát triển hiệu quả và bền vững của mạng lưới YTCS. Nhiều chính sách mới được ban hành trong thời gian gần đây hứa hẹn mở rộng không gian và tạo thêm động lực phát triển cho mạng lưới YTCS. Chẳng hạn, phạm vi cung ứng dịch vụ chăm sóc sức khỏe ban đầu được mở rộng hơn; giá dịch vụ khám, chữa bệnh được điều chỉnh tăng thêm theo mức lương cơ sở mới.

Bên cạnh đó, một số dự án đầu tư trọng điểm nhằm nâng cấp mạng lưới YTCS đang được ngành y tế triển khai thực hiện rất hiệu quả. Cụ thể, dự án “Đầu tư xây dựng và phát triển hệ thống cung ứng dịch vụ y tế tuyến cơ sở” sử dụng vốn vay của Ngân hàng Thế giới (WB) đã được Bộ Y tế và 13 tỉnh triển khai thực hiện thành công (trên cả 3 bình diện kỹ thuật, tài chính và quản trị).

Kết quả đánh giá dự án đã đạt được toàn bộ các mục tiêu phát triển trong khung thời gian cam kết, nhiều kết quả vượt mức kỳ vọng. Dự án cũng linh hoạt phát triển thêm một số hoạt động can thiệp mới, có tính sáng tạo, phù hợp với nhu cầu thực tiễn. Những kết quả đạt được này càng ấn tượng hơn, xét trong bối cảnh có nhiều thách thức tưởng như không vượt qua nổi trong quá trình triển khai thực hiện dự án, đặc biệt là tác động rất nghiêm trọng, vượt ngoài dự báo của đại dịch Covid-19. WB đã đánh giá dự án “Đầu tư xây dựng và phát triển hệ thống cung ứng dịch vụ y tế tuyến cơ sở” là dự án tốt nhất trong số các dự án y tế do WB tài trợ tại Việt Nam. Hiện nay, Bộ Y tế đang tiếp tục triển khai Chương trình “Đầu tư phát triển mạng lưới y tế cơ sở vùng khó khăn” sử dụng vốn vay của Ngân hàng Phát triển châu Á để hỗ trợ 16 tỉnh khác.

Bảo đảm cung ứng thuốc, dược liệu để điều trị

PV: Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Dược vừa được Quốc hội thông qua ngày 21-11-2024 và có hiệu lực từ ngày 1-7-2025 được đánh giá có nhiều điểm mới nhằm tháo gỡ những vướng mắc, giúp người dân dễ tiếp cận thuốc mới. Theo đồng chí, Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Dược đã giải quyết được căn cơ những tồn tại, bất cập trong công tác quản lý nhà nước về dược chưa, nhất là cung ứng kịp thời thuốc có chất lượng, giá cả hợp lý?

Thứ trưởng Đỗ Xuân Tuyên: Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Dược dự kiến sẽ bảo đảm cung ứng kịp thời, đủ thuốc có chất lượng, an toàn, hiệu quả trong trường hợp xảy ra đại dịch tương tự như đại dịch Covid-19.

Tăng cường thu hút đầu tư và thúc đẩy hơn nữa việc nghiên cứu phát triển sản xuất thuốc, nguyên liệu làm thuốc, tạo nền tảng pháp lý để thu hút nghiên cứu, phát triển và thương mại hóa các sản phẩm dược chất lượng cao; chuyển giao công nghệ từ các tập đoàn lớn trên thế giới nhằm phát triển công nghiệp dược trong nước.

Luật cũng tạo hành lang pháp lý cho một số loại hình kinh doanh và phương thức kinh doanh mới, như kinh doanh cơ sở tổ chức chuỗi nhà thuốc, cơ sở kinh doanh thuốc theo phương thức thương mại điện tử.

Cùng với đó là mở rộng quyền kinh doanh cho các cơ sở kinh doanh dược có vốn đầu tư nước ngoài (FIE) tại Việt Nam theo hướng cho phép các doanh nghiệp FIE tham gia sâu hơn vào chuỗi cung ứng thuốc.

Luật cũng giúp tăng cường khả năng sớm tiếp cận thuốc cho người dân mà vẫn bảo đảm hiệu lực quản lý nhà nước; kiểm soát chất lượng, an toàn, hiệu quả của thuốc thông qua đẩy mạnh cắt giảm, đơn giản hóa thủ tục hành chính và điều kiện kinh doanh; phân cấp, phân quyền gắn với tăng cường trách nhiệm các cấp, các ngành; giải quyết được căn cơ việc tồn đọng giấy đăng ký lưu hành thuốc, nguyên liệu làm thuốc; tạo môi trường trong đăng ký thuốc có tính ổn định cao; linh hoạt trong mọi tình huống và hấp dẫn với các nhà đầu tư nước ngoài.

Luật cũng giúp thúc đẩy công nghiệp dược trong nước phát triển, giúp ngành dược tăng cường năng lực cạnh tranh và có những bước tiến vượt bậc trong nghiên cứu, sản xuất, phân phối dược phẩm; gia tăng giá trị xuất khẩu ra thị trường toàn cầu và hội nhập sâu vào chuỗi cung ứng dược phẩm theo hướng công khai, minh bạch, hội nhập với các nước trong khu vực và thế giới.

PV: Thời gian qua đã xảy ra nhiều vụ ngộ độc thực phẩm tương đối lớn ở nhiều địa phương trên cả nước, làm ảnh hưởng đến sức khỏe của người dân và sản xuất của doanh nghiệp... Bộ Y tế đã thể hiện vai trò như thế nào để hạn chế thấp nhất số vụ ngộ độc, ảnh hưởng ít nhất đến sức khỏe người dân, thưa đồng chí?

Thứ trưởng Đỗ Xuân Tuyên: Ngộ độc thực phẩm là rủi ro rất khó loại bỏ, các vụ ngộ độc thực phẩm thường xảy ra ở bếp ăn tập thể tại khu công nghiệp, khu chế xuất, trường học, cơ sở kinh doanh dịch vụ ăn uống, thức ăn đường phố...

Bộ Y tế với vai trò là thường trực Ban chỉ đạo liên ngành Trung ương về an toàn thực phẩm (ATTP), có trách nhiệm giúp Chính phủ thực hiện quản lý nhà nước về ATTP. Bộ Y tế đã tăng cường kiểm tra đột xuất việc chấp hành quy định về điều kiện bảo đảm ATTP đối với các cơ sở sản xuất, kinh doanh thực phẩm nhỏ lẻ, thức ăn đường phố, cơ sở kinh doanh, dịch vụ ăn uống, thực phẩm tại các chợ, bếp ăn tập thể; xử lý nghiêm các vi phạm, kiên quyết đình chỉ hoạt động đối với các cơ sở không bảo đảm ATTP, thu hồi và xử lý thực phẩm không bảo đảm ATTP có nguy cơ gây ngộ độc.

Bộ Y tế cũng thường xuyên ban hành các văn bản chỉ đạo, hướng dẫn địa phương tăng cường công tác phòng, chống ngộ độc thực phẩm, tuyên truyền, phổ biến kiến thức ATTP để chủ các cơ sở sản xuất, kinh doanh, chế biến thực phẩm, các bếp ăn tập thể không mua nguyên liệu không có nguồn gốc, trôi nổi trên thị trường. 

Hằng năm, Bộ Y tế tổ chức các hội nghị, hội thảo, tập huấn trực tuyến và trực tiếp cho các cơ quan quản lý ATTP cấp tỉnh về công tác bảo đảm ATTP; cử cán bộ tham gia phổ biến kiến thức ATTP cho các đơn vị liên quan đến lĩnh vực ATTP do các bộ, ngành khác tổ chức; bảo đảm người sản xuất, chế biến, kinh doanh thực phẩm thực hiện tốt công tác ATTP.

PV: Trân trọng cảm ơn Thứ trưởng!

THU HƯƠNG (thực hiện)