Khẳng định vai trò của dinh dưỡng và thầy thuốc dinh dưỡng
Với quan điểm “dinh dưỡng là liều thuốc của người bệnh và thầy thuốc dinh dưỡng cũng quan trọng như thầy thuốc chữa bệnh”, tại Bệnh viện Quân y (BVQY) 103 (Học viện Quân y), Bộ môn-Khoa Dinh dưỡng (BM-KDD) đã sớm khẳng định vị trí, vai trò trong công tác đào tạo, cứu chữa, chăm sóc sức khỏe bộ đội và nhân dân.
Suốt 25 năm qua, các thế hệ giảng viên, bác sĩ BM-KDD luôn nỗ lực vươn lên với nhiều đột phá, sáng tạo trong công tác, góp phần quan trọng nâng tầm thầy thuốc dinh dưỡng cũng như khẳng định vai trò quan trọng của dinh dưỡng trong điều trị, chăm sóc sức khỏe người bệnh.
Lâu nay, nhiều người vẫn hiểu sai hoặc có góc nhìn chưa đúng, chưa toàn diện về vai trò của dinh dưỡng đối với sức khỏe người bệnh. Thời gian gần đây, tình trạng sữa giả, thực phẩm chức năng giả, thuốc giả tràn lan trên thị trường... càng cho thấy vai trò quan trọng của dinh dưỡng và đội ngũ bác sĩ dinh dưỡng tại các bệnh viện. Theo các thầy thuốc BM-KDD, BVQY 103, ở môi trường bệnh viện, tình trạng suy dinh dưỡng khá phổ biến. Tại Việt Nam, suy dinh dưỡng năng lượng và protein (suy mòn cơ thể) thường gặp từ 20-50% người bệnh. Đây là nguyên nhân làm tăng biến chứng, thời gian nằm viện và tỷ lệ tử vong.
![]() |
Tiết học lâm sàng của học viên Học viện Quân y do Bộ môn - Khoa Dinh dưỡng đảm nhiệm. Ảnh: TRUNG HIẾU |
Làm rõ hơn về vấn đề này, Đại tá, TS Phạm Đức Minh, Chủ nhiệm BM-KDD cho biết, dinh dưỡng lâm sàng có ý nghĩa quan trọng trong chẩn đoán, điều trị tại các bệnh viện và các cơ sở khám, chữa bệnh. Dinh dưỡng điều trị đã trở thành cấu phần bắt buộc trong mô hình điều trị toàn diện. Đặc biệt, một số bệnh lý chỉ có thể điều trị khi có sự tham gia của chế độ dinh dưỡng bệnh lý đặc thù, như trong tổn thương hệ tiêu hóa, gan, thận, một số bệnh rối loạn chuyển hóa bẩm sinh. “Vì thế, việc xây dựng, phát triển về khoa học dinh dưỡng, đào tạo các thầy thuốc, chuyên gia về dinh dưỡng góp phần bảo đảm dinh dưỡng trong cứu chữa, chăm sóc, bảo vệ sức khỏe bộ đội và nhân dân là yêu cầu rất quan trọng. Đây cũng là nhiệm vụ trọng tâm của BM-KDD”, Đại tá, TS Phạm Đức Minh cho biết.
Thực hiện nhiệm vụ chính trị trung tâm, thời gian qua, BM-KDD luôn hoàn thành tốt việc bảo đảm các suất ăn bệnh lý cho thương binh, bệnh binh và bệnh nhân điều trị tại BVQY 103. Để đáp ứng yêu cầu về chất lượng và năng lực của các bác sĩ lâm sàng, BM-KDD thường xuyên duy trì tốt hoạt động dinh dưỡng điều trị tại Bệnh viện với trung bình gần 2.000 suất ăn bệnh lý/ngày và một tỷ lệ bệnh nhân nặng được khám, kê đơn dinh dưỡng trực tiếp; bảo đảm an toàn tuyệt đối về mọi mặt. Tất cả bệnh nhân khám dinh dưỡng và chỉ định chế độ dinh dưỡng can thiệp đều được thực hiện trên hệ thống mạng nội bộ; được các bác sĩ lâm sàng và dinh dưỡng cùng theo dõi, đánh giá và can thiệp tích cực.
Thực hiện chức năng, nhiệm vụ được giao, BM-KDD đã tham gia tích cực vào chương trình nâng cao năng lực dinh dưỡng lâm sàng của Bộ Y tế; xây dựng hướng dẫn điều trị chế độ dinh dưỡng lâm sàng và xây dựng danh mục kỹ thuật dinh dưỡng lâm sàng của Bộ Y tế. BM-KDD đã xây dựng 55 chế độ ăn cho bệnh nhân điều trị tại BVQY 103 và các chế độ ăn bệnh lý. Xây dựng phần mềm quản lý chế độ dinh dưỡng của người bệnh nội trú để chỉ định và cung cấp chế độ ăn cho bệnh nhân; đồng thời thực hiện chế độ can thiệp dinh dưỡng tích cực khi có chỉ định. Thường xuyên cùng các khoa, phòng, ban bảo đảm tốt chế độ dinh dưỡng cho bệnh nhân, góp phần nâng cao chất lượng điều trị. Xây dựng và bảo đảm chế độ nuôi dưỡng bệnh nhân ghép thận, ghép gan, ghép tim và ghép đa tạng...
Tuy không trực tiếp đứng trên bàn mổ nhưng BM-KDD vẫn luôn lặng thầm nuôi dưỡng sự sống từng ngày cho các bệnh nhân. Âm thầm nhưng bền bỉ, tập thể cán bộ, nhân viên dinh dưỡng đồng hành với các ê-kíp chuyên môn trong từng ca ghép tạng-những kỳ tích của y học hiện đại. Từ ca ghép thận đầu tiên tại Việt Nam được thực hiện thành công tại BVQY 103 vào năm 1992, đến nay, Bệnh viện đã tiến hành gần 2.000 ca ghép tạng, bao gồm ghép thận, gan, tim, phổi, tụy-thận... Trong chặng đường ấy, không thể thiếu sự đóng góp thầm lặng mà thiết yếu của dinh dưỡng lâm sàng: Từ chuẩn bị trước mổ, hỗ trợ hồi sức sau mổ đến nuôi dưỡng đặc biệt bệnh nhân ghép tạng. Đó là niềm tự hào của cán bộ, giảng viên, nhân viên BM-KDD, khi từng bữa ăn, từng chỉ số dinh dưỡng đều góp phần hồi sinh sự sống, giúp người bệnh phục hồi và trở lại với cuộc sống khỏe mạnh hơn.
Theo Đại tá, TS Phạm Đức Minh, đào tạo đại học là một trong 3 nhiệm vụ chính trị trọng tâm và BM-KDD luôn hoàn thành tốt chương trình giảng dạy. Ngay từ những ngày đầu thành lập, BM-KDD đã tham gia huấn luyện hàng trăm lớp bác sĩ dài hạn quân-dân y, bao gồm cả học viên quốc tế Lào, Campuchia và các khóa bác sĩ cử tuyển Tây Nguyên, bác sĩ cơ sở. Chương trình huấn luyện tăng dần theo thời gian, đến nay, BM-KDD đảm nhiệm hằng năm hơn 2.000 tiết; tham gia huấn luyện ở các tuyến trong và ngoài Quân đội, như: Bệnh viện Trung ương Quân đội 108, Đại học Y Hà Nội, Viện Dinh dưỡng Quốc gia...
Công tác nghiên cứu khoa học luôn được BM-KDD chú trọng và tiến hành thường xuyên, thông qua nghiên cứu khoa học để giải quyết các vấn đề của thực tiễn, nâng cao trình độ và kỹ năng của cán bộ, giảng viên, nâng cao chất lượng đào tạo, phát triển kỹ thuật công nghệ. Đến nay, BM-KDD đã chủ trì một đề tài cấp Nhà nước, 10 đề tài cấp cơ sở (đều đạt loại xuất sắc) và 3 đề tài nhánh cấp Nhà nước; đã có hơn 200 công trình nghiên cứu được công bố, trong đó 15 bài đăng trên tạp chí quốc tế...
Chia sẻ về những định hướng lớn của BM-KDD, Đại tá, TS Phạm Đức Minh nhấn mạnh: Thời gian tới, BM-KDD tiếp tục phát huy vai trò đơn vị nòng cốt trong chăm sóc dinh dưỡng toàn diện cho người bệnh. Trọng tâm là chuẩn hóa và nâng cao chất lượng chăm sóc dinh dưỡng lâm sàng, mở rộng sàng lọc dinh dưỡng tại các khoa, cá thể hóa chế độ ăn theo tình trạng bệnh. Tăng cường phối hợp điều trị đa chuyên khoa, đặc biệt trong các ca bệnh nặng, bệnh lý mạn tính và sau ghép tạng; phát triển mạng lưới tư vấn dinh dưỡng và phòng khám ngoại trú, mở rộng hỗ trợ chuyên môn cho các đơn vị bạn. Tiên phong trong chuyển đổi số, ứng dụng công nghệ thông tin vào quản lý suất ăn, báo ăn điện tử và hồ sơ dinh dưỡng... hoàn thành xuất sắc mọi nhiệm vụ được giao.
MINH MẠNH