Sóc Trăng, Hậu Giang về Cần Thơ: Tây Nam Bộ chuyển mình

Đồng bộ hạ tầng, bứt phá liên kết vùng

Trong bối cảnh phát triển kinh tế vùng đang trở thành một xu thế tất yếu, việc nghiên cứu khả năng sáp nhập Sóc Trăng và Hậu Giang vào TP. Cần Thơ đang thu hút sự quan tâm đặc biệt của giới chuyên gia, nhà quản lý và doanh nghiệp. Không chỉ đơn thuần là việc thay đổi ranh giới hành chính, đề xuất sáp nhập này nếu được thực hiện thành công sẽ mở ra một loạt lợi thế chiến lược, thúc đẩy liên kết vùng, khai thác hiệu quả tiềm năng địa phương, đồng thời hình thành một trung tâm kinh tế - công nghiệp - logistics hàng đầu khu vực Đồng bằng sông Cửu Long.

Sóc Trăng, Hậu Giang và Cần Thơ có nhiều nét tương đồng về văn hóa. Ảnh minh họa

Về mặt chiến lược, việc hợp nhất hành chính các địa phương liền kề, có nhiều đặc điểm tương đồng và mối liên kết mật thiết trong phát triển kinh tế - xã hội, là xu hướng phổ biến ở nhiều quốc gia phát triển. Trong đó, việc sáp nhập Sóc Trăng và Hậu Giang - hai tỉnh tiếp giáp trực tiếp với TP. Cần Thơ - sẽ giúp hình thành một “siêu đô thị trung tâm vùng” với dân số vượt trội, diện tích mở rộng, không gian phát triển được mở toang, từ đó tạo điều kiện thuận lợi để quy hoạch lại toàn bộ hệ thống hạ tầng, sản xuất, dịch vụ và đô thị hóa một cách đồng bộ và hiện đại.

Với vị trí trung tâm, TP. Cần Thơ hiện là đô thị loại I trực thuộc Trung ương, đóng vai trò là đầu tàu phát triển của khu vực Đồng bằng sông Cửu Long. Tuy nhiên, do hạn chế về diện tích hành chính và không gian phát triển, thành phố chưa thể phát huy trọn vẹn vai trò trung tâm vùng như kỳ vọng.

Trong khi đó, Hậu Giang và Sóc Trăng lại có nguồn quỹ đất dồi dào, địa thế liền kề, thuận lợi cho mở rộng đô thị, khu công nghiệp, cảng biển, sân bay và các khu logistics chuyên dụng. Khi hợp nhất, Cần Thơ có thể nhanh chóng tái cơ cấu phân vùng chức năng: Khu trung tâm tập trung hành chính - tài chính - công nghệ cao. Hậu Giang đảm nhận vai trò trung tâm công nghiệp chế biến, chế tạo;. Sóc Trăng trở thành cửa ngõ biển với hệ thống cảng Trần Đề và logistics nước sâu.

Một trong những lợi thế nổi bật từ sự sáp nhập là việc tối ưu hóa hệ thống hạ tầng giao thông, kết nối nội vùng và liên vùng. Trong vài năm gần đây, Chính phủ đã đặc biệt quan tâm đầu tư cho giao thông khu vực Đồng bằng sông Cửu Long với hàng loạt dự án quan trọng như cao tốc Châu Đốc - Cần Thơ - Sóc Trăng, tuyến vành đai phía Tây TP. Cần Thơ, nâng cấp quốc lộ 1A và quốc lộ 91.

Trong lịch sử, tỉnh Sóc Trăng, Hậu Giang, TP. Cần Thơ từng "chung một nhà". Ảnh minh họa

Riêng cảng Trần Đề tại Sóc Trăng nếu được đầu tư đồng bộ và sớm đưa vào khai thác sẽ là “cửa ngõ biển” của toàn khu vực, rút ngắn thời gian vận chuyển hàng hóa xuất nhập khẩu, giảm áp lực lên TP. Hồ Chí Minh và cụm cảng Cái Mép - Thị Vải. Khi ba địa phương trở thành một thực thể hành chính - kinh tế duy nhất, việc phối hợp quy hoạch, xây dựng và vận hành hệ thống hạ tầng sẽ diễn ra thông suốt, không còn những vướng mắc về cơ chế phối hợp liên tỉnh như hiện nay.

Trong lĩnh vực công nghiệp, Hậu Giang hiện sở hữu nhiều khu, cụm công nghiệp quy mô lớn như khu công nghiệp Sông Hậu, Tân Phú Thạnh, có tiềm năng phát triển ngành chế biến nông sản, dược liệu, hóa chất và vật liệu xây dựng. Sóc Trăng lại có thế mạnh về khai thác thủy sản, nông nghiệp hữu cơ và năng lượng tái tạo (đặc biệt là điện gió ven biển).

Trong khi đó, Cần Thơ đang định hướng phát triển các ngành công nghiệp công nghệ cao, logistic, trung tâm nghiên cứu và đổi mới sáng tạo. Việc hợp nhất sẽ tạo nên một “chuỗi giá trị công nghiệp” khép kín - nơi mỗi khu vực đóng vai trò riêng biệt nhưng bổ trợ lẫn nhau, vừa tránh chồng chéo đầu tư, vừa tăng năng suất và sức cạnh tranh vùng.

Ngoài ra, yếu tố hành chính và cải cách thể chế cũng là một điểm sáng khi xem xét việc sáp nhập. Trong bối cảnh Chính phủ đang thúc đẩy cải cách hành chính, tinh gọn bộ máy và nâng cao hiệu quả quản trị công, việc gom ba đơn vị hành chính về một sẽ giảm thiểu chi phí tổ chức, tăng tính tập trung và hiệu quả trong điều hành. Thống nhất đầu mối quản lý cũng giúp triển khai các chính sách hỗ trợ doanh nghiệp, nông dân, người lao động một cách nhanh chóng và nhất quán, thay vì phải qua nhiều tầng nấc điều phối liên tỉnh.

Từ góc độ du lịch và văn hóa, sự kết nối giữa Cần Thơ - Sóc Trăng - Hậu Giang sẽ tạo ra một “hành trình văn hóa sông nước” hấp dẫn cho du khách. Với Cần Thơ là trung tâm văn hóa hiện đại, Hậu Giang là vùng đất miệt vườn sinh thái đặc trưng, còn Sóc Trăng nổi bật với văn hóa Khmer, hệ thống chùa cổ và các lễ hội dân gian đặc sắc. Việc quy hoạch lại các tuyến du lịch, đầu tư vào cơ sở hạ tầng đón khách và phát triển sản phẩm liên tỉnh sẽ nâng cao năng lực cạnh tranh cho ngành du lịch toàn vùng, góp phần tăng nguồn thu từ dịch vụ, tạo việc làm cho người dân địa phương.

Tất nhiên, mọi cuộc sáp nhập hành chính đều tiềm ẩn thách thức, nhất là về tâm lý, nhận thức và điều chỉnh hệ thống quản lý. Cần có lộ trình cụ thể, sự tham vấn đầy đủ và sự đồng thuận cao từ người dân, doanh nghiệp, cán bộ công chức. Việc chuyển đổi đơn vị hành chính cần đảm bảo giữ nguyên hoặc nâng cao quyền lợi người dân, không gây xáo trộn lớn đến sinh hoạt và sản xuất kinh doanh.

Đồng thời, cần xây dựng một khung pháp lý chặt chẽ để điều tiết quá trình sáp nhập, phân bổ lại ngân sách, hạ tầng, tài nguyên và các chính sách ưu đãi theo hướng hài hòa lợi ích các bên.

Từ thực tiễn phát triển vùng Đồng bằng sông Cửu Long cho thấy, sự chia cắt hành chính đã và đang làm chậm quá trình liên kết, khiến nhiều dự án trọng điểm phải mất thời gian dài để đàm phán liên tỉnh, ảnh hưởng đến hiệu quả đầu tư.

Trong bối cảnh Việt Nam đang bước vào giai đoạn phát triển mới, đòi hỏi phải tổ chức lại không gian phát triển theo hướng bền vững, thông minh và hiệu quả, việc hợp nhất hành chính giữa các địa phương có tính liên thông như Cần Thơ, Hậu Giang và Sóc Trăng cần được đặt lên bàn nghị sự như một lựa chọn chiến lược.

Lộ trình dự kiến sáp nhập

Chiều ngày 11/4, tại cuộc họp báo quý I/2025, Chủ tịch UBND TP. Cần Thơ Trương Cảnh Tuyên thông tin chính thức: TP. Cần Thơ được Bộ Chính trị giao nhiệm vụ chủ trì xây dựng đề án sắp xếp đơn vị hành chính cấp tỉnh với hai địa phương liền kề là tỉnh Sóc Trăng và Hậu Giang. Đây là bước triển khai cụ thể từ Kết luận 127 của Bộ Chính trị về tiếp tục sắp xếp đơn vị hành chính phù hợp với thực tiễn phát triển kinh tế - xã hội của các vùng lãnh thổ trên cả nước.

Ông Trương Cảnh Tuyên, Chủ tịch UBND TP. Cần Thơ thông tin về lộ trình sáp nhập. Ảnh: Tạ Quang

Hiện tại, đề án mới đang ở giai đoạn dự thảo sơ bộ, tuy nhiên các bước đi cụ thể đã được thiết lập. Cụ thể, vào ngày 12/4, hai tỉnh Sóc Trăng và Hậu Giang sẽ gửi đầy đủ dữ liệu về cán bộ, công chức, viên chức, các đơn vị hành chính cấp xã, đơn vị trực thuộc UBND cấp tỉnh, quỹ nhà đất và tài sản công cho Sở Nội vụ TP. Cần Thơ để phục vụ công tác xây dựng đề án sắp xếp. Sở Nội vụ Thành phố sẽ là cơ quan đầu mối, phối hợp rà soát, tổng hợp và đề xuất phương án tối ưu, phù hợp với mục tiêu tinh gọn bộ máy, tăng hiệu quả điều hành và tạo không gian phát triển mới.

Dự kiến từ ngày 15-17/4, TP Cần Thơ sẽ triển khai lấy ý kiến đại diện hộ dân tại ba địa phương về hai đề án lớn: đề án sắp xếp đơn vị hành chính cấp xã và đề án sắp xếp đơn vị hành chính cấp tỉnh. Sau đó, vào ngày 25/4, HĐND các cấp tại ba địa phương sẽ họp và thông qua đề án, trước khi trình lên Trung ương phê duyệt.