‘Lối mở’ cho nông sản vùng dân tộc thiểu số Gia Lai tiêu thụ bền vững
Chiến lược liên kết sản xuất và tiêu thụ đa kênh đã và đang giúp tiêu thụ bền vững các loại nông sản của bà con đồng bào dân tộc thiểu số tỉnh Gia Lai.
Nâng chất sản phẩm, mở rộng kênh tiêu thụ
Thời gian qua, nhiều HTX trên địa bàn tỉnh Gia Lai đã chủ động chuyển mình theo hướng sản xuất an toàn, chất lượng cao. Hàng loạt sản phẩm nông nghiệp của HTX đạt tiêu chuẩn OCOP 3-5 sao, trong đó có nhiều sản phẩm của đồng bào dân tộc thiểu số như cà phê, chanh dây, tinh dầu, măng le rừng, rau củ quả... Việc áp dụng các quy trình sản xuất như VietGAP, GlobalGAP, 4C... ngày càng phổ biến, cùng với đó là truy xuất nguồn gốc, cải tiến bao bì, nâng cấp hình ảnh sản phẩm. Tuy nhiên, đầu ra cho sản phẩm vẫn là điểm nghẽn lớn. Không ít HTX làm tốt khâu sản xuất nhưng thiếu kênh phân phối ổn định, phụ thuộc vào thương lái, giá cả bấp bênh. Một số HTX chỉ bán tại địa phương, chưa mở rộng được thị trường ngoài tỉnh hay tham gia sâu vào chuỗi siêu thị, sàn thương mại điện tử.
Hàng loạt sản phẩm nông nghiệp của HTX đạt tiêu chuẩn OCOP 3-5 sao, trong đó có nhiều sản phẩm của đồng bào dân tộc thiểu số như chanh dây
Trước thực tế đó, nhiều HTX tại Gia Lai đã chủ động xây dựng chiến lược tiêu thụ đa kênh, xem đây là chìa khóa để đưa sản phẩm vươn xa hơn. Hiện nay, chiến lược tiêu thụ đa kênh được các HTX tại Gia Lai triển khai đa dạng, kết hợp linh hoạt giữa bán trực tiếp, liên kết doanh nghiệp, tham gia hội chợ, mở đại lý… và đặc biệt là đẩy mạnh bán hàng qua các nền tảng số như Facebook, Zalo, TikTok, Shopee, các sàn thương mại điện tử nội địa và quốc tế.
Đơn cử như HTX Tơ Tung (xã Tơ Tung) hiện có 3 sản phẩm OCOP: măng le rừng, tinh dầu sả Java và bí đao sấy khô. Thay vì chỉ bán truyền thống, HTX này đã lập fanpage, gian hàng điện tử và thực hiện livestream giới thiệu sản phẩm. Nhờ đó, doanh thu qua thương mại điện tử chiếm tới gần 40% tổng doanh thu, sản phẩm được tiêu thụ tại nhiều tỉnh, thành phố lớn như TP.Hồ Chí Minh, Hà Nội, Đà Nẵng…
Một doanh nghiệp khác HTX Nam Yang (xã Kông Chro) chuyên sản xuất rau củ quả sạch đã sớm đưa sản phẩm lên các sàn thương mại điện tử như Sendo Farm, TikTok Shop… Bên cạnh đó, HTX còn sử dụng mã QR để truy xuất nguồn gốc, thiết lập quy trình quản lý đơn hàng qua phần mềm, tích cực tương tác với người tiêu dùng qua mạng xã hội, từ đó chốt đơn hàng tốt hơn.
Cà phê là một trong những sản phẩm thế mạnh của Gia Lai
Tại xã Ia Hrung, HTX Tâm Thành hiện đang liên kết hơn 150 hộ dân trồng hơn 320 ha cà phê theo chuẩn 4C. Ngoài hình thức bán hàng truyền thống, HTX này còn kết hợp livestream bán cà phê, hợp tác với các doanh nghiệp rang xay và hệ thống phân phối để đưa sản phẩm vào các chuỗi cửa hàng đặc sản.
Đột phá nhờ liên kết và công nghệ
Không chỉ mở rộng kênh bán lẻ, các HTX tại Gia Lai còn chủ động bắt tay với doanh nghiệp lớn để hình thành chuỗi liên kết sản xuất - chế biến - tiêu thụ bền vững. Trong đó, HTX Hùng Thơm Gia Lai (xã Hra) đã liên kết với hơn 150 hộ dân trên địa bàn các xã lân cận để sản xuất hơn 300ha chanh dây. Trong đó, khoảng 80ha chanh dây đạt tiêu chuẩn GlobalGAP. Để nâng cao giá trị sản xuất, HTX đã đầu tư máy móc, công nghệ mới về bảo quản, kho lạnh, để tạo ra 15 dòng sản phẩm chế biến như chanh dây quả tươi, tinh cốt chanh dây, bột chanh dây, chanh dây sấy dẻo, trà detox chanh dây, ruột chanh dây cấp đông, tinh dầu hương chanh dây, tinh dầu hạt chanh dây, nến chanh dây, viên chanh dây sấy đông khô, viên chanh dây mix vị (gồm vị sữa, trà, dâu, phô mai, chocolate), hạt chanh dây sấy khô, salad chanh dây, sốt chanh dây…
Livestream bán hàng giúp sản phẩm đến với người tiêu dùng dễ dàng hơn
“Trong bối cảnh cạnh tranh khốc liệt, chỉ có đầu tư mạnh cho khoa học công nghệ mới giúp các HTX, nông dân giải được bài toán thị trường, nâng cao giá trị canh tác, làm giàu trên chính mảnh đất quê hương. Hiện, các sản phẩm chế biến từ chanh dây của HTX đang được khách hàng tin dùng, một số dùng trực tiếp, một số làm nguyên liệu chế biến bánh kẹo, món ăn”, bà Đỗ Thị Mỹ Thơm, Giám đốc HTX Hùng Thơm Gia Lai cho hay.
Nhìn chung, việc áp dụng công nghệ số đã giúp các HTX quản lý sản xuất, tiêu thụ bài bản hơn: từ theo dõi đơn hàng, xử lý tồn kho, chăm sóc khách hàng đến phân tích dữ liệu bán hàng. Các HTX cũng bắt đầu tiếp cận các khóa đào tạo thương mại điện tử, marketing online, thiết kế bao bì... để chuyên nghiệp hóa hoạt động bán hàng.
Mặc dù đã có chuyển biến tích cực, nhưng không ít HTX tại Gia Lai vẫn gặp khó khăn do thiếu nhân lực am hiểu công nghệ, chưa có kinh phí đầu tư hệ thống bán hàng trực tuyến bài bản. Một số HTX còn tâm lý e ngại thương mại điện tử, thiếu kỹ năng giao tiếp số, chưa biết cách tiếp cận khách hàng trẻ. Để giải quyết những "nút thắt" này, cần sự vào cuộc đồng bộ của các cơ quan quản lý nhà nước. Trước hết là tăng cường tập huấn kỹ năng số, hỗ trợ xây dựng website, gian hàng số cho HTX; thúc đẩy liên kết với doanh nghiệp tiêu thụ, sàn thương mại điện tử, trung tâm xúc tiến thương mại.
Bên cạnh đó, cần có chính sách tài chính ưu đãi giúp HTX đầu tư máy móc, kho lạnh, dây chuyền chế biến phục vụ tiêu thụ lâu dài. Về phía HTX, cần chủ động chuyển đổi số, xây dựng thương hiệu, chuyên nghiệp hóa dịch vụ hậu mãi. Việc phát triển nhân lực trẻ, sáng tạo trong tiếp thị, bán hàng số là yếu tố sống còn nếu muốn cạnh tranh và phát triển bền vững.
Chiến lược liên kết và tiêu thụ đa kênh đã và đang trở thành lối đi đúng đắn cho các HTX tại Gia Lai trong bối cảnh thị trường cạnh tranh gay gắt, hành vi tiêu dùng thay đổi nhanh chóng. Khi sản phẩm được nâng chuẩn, kênh bán hàng được mở rộng, tư duy kinh doanh được thay đổi, HTX sẽ không còn “loay hoay” với bài toán đầu ra mà có thể vững vàng tiến bước, không chỉ trong tỉnh mà cả thị trường trong nước và quốc tế.
