EU quyết tâm giải quyết thách thức từ trợ cấp xanh của Mỹ

Theo Reuters, ngày 5-3, Chủ tịch Ủy ban châu Âu (EC) Ursula von der Leyen cho biết, bà quyết tâm chống lại những thách thức từ các khoản trợ cấp của Mỹ đối với công nghệ xanh và đẩy nhanh dự luật hiện đang bị chặn về việc loại bỏ dần động cơ đốt trong từ năm 2035.

Phát biểu trong cuộc họp báo tại Berlin nhân dịp tham dự một cuộc họp ở Đức, bà Ursula von der Leyen cho biết, IRA của Mỹ mang lại những khoản cắt giảm lớn về thuế cho các công nghệ sạch được sản xuất tại nước này. Chủ tịch EC nói với các phóng viên: “Chúng tôi đã thảo luận về các câu trả lời của mình: Đàm phán với Mỹ về luật trên, các khoản đầu tư vào công nghệ sạch của chính EU và đẩy nhanh các quy trình có liên quan”.

Sản xuất xe điện tại nhà máy Volkswagen ở thành phố Zwickau, Đức. Ảnh: EPA-EFE

Tuyên bố của người đứng đầu EC được đưa ra trước thềm chuyến thăm Mỹ sắp tới. Theo kế hoạch, Tổng thống Mỹ Joe Biden sẽ tiếp Chủ tịch EC Ursula von der Leyen tại Nhà Trắng vào ngày 10-3. Hai bên sẽ thảo luận về sự phối hợp giữa Mỹ và EU nhằm chống khủng hoảng khí hậu thông qua đầu tư vào công nghệ sạch dựa trên chuỗi cung ứng an toàn.

IRA được chính quyền của Tổng thống Joe Biden ký tháng 8-2022, đề ra kế hoạch chi tiêu trị giá 369 tỷ USD, trong đó đáng chú ý là các khoản giảm thuế lớn cho năng lượng sạch, bao gồm cả năng lượng mặt trời. Đây là khoản đầu tư tích cực nhất cho khí hậu mà Mỹ từng thực hiện và dự kiến sẽ cắt giảm khoảng 40% lượng khí thải trong thập kỷ này, đưa nước Mỹ hướng tới mục tiêu trở thành nền kinh tế không phát thải ròng vào năm 2050.

Việc IRA tập trung vào việc thúc đẩy ngành công nghiệp Mỹ khiến các đối tác thương mại từ châu Á và châu Âu lo ngại đạo luật này sẽ loại họ ra khỏi thị trường Mỹ, đặc biệt là ô tô. IRA có chương trình ưu đãi thuế 7.500 USD cho mỗi người dân mua xe điện của một nhà máy ở Bắc Mỹ có lắp đặt pin do Mỹ sản xuất. Giới chức EU cho rằng chương trình này sẽ gây bất lợi nghiêm trọng cho các hãng sản xuất ô tô không phải của Mỹ.

Ngoài ra, các nhà lãnh đạo châu Âu cũng lo ngại rằng Đạo luật IRA mang tính bước ngoặt của Tổng thống Joe Biden sẽ thu hút các doanh nghiệp công nghệ sạch đến Mỹ. Trong khi đó, châu Âu đang đặt mục tiêu đẩy mạnh hoạt động sản xuất pin xe điện trong nỗ lực hướng tới trung hòa carbon trong tương lai.

Tại Hội nghị thượng đỉnh EU hồi tháng 2 vừa qua ở thủ đô Brussels của Bỉ, các nhà lãnh đạo khu vực này cho thấy sự chia rẽ về cách phản ứng với IRA. Chủ tịch EC Ursula von der Leyen đã đưa ra kế hoạch sẽ nới lỏng các biện pháp kiểm soát chặt chẽ của châu Âu đối với trợ cấp nhà nước, cho phép các quốc gia thành viên “bơm” trợ cấp hoặc giảm thuế cho các công ty của họ xây dựng nguồn năng lượng tái tạo và cắt giảm lượng khí CO₂. Tuy nhiên, các nước thành viên EU vẫn bất đồng về việc phải hành động mạnh mẽ ở mức nào để không rơi vào cuộc chạy đua “trợ cấp xanh” với Washington hoặc gây thiệt hại cho sân chơi bình đẳng trên thị trường của họ. Thủ tướng Đức Olaf Scholz cho biết, ông tin tưởng các cuộc đàm phán giữa các đối tác xuyên Đại Tây Dương có thể hạn chế sự phân biệt đối xử đối với các công ty có trụ sở tại châu Âu.

Theo Bloomberg, EU đang hướng tới việc đạt được một thỏa thuận về nguyên tắc với Mỹ nhằm cho phép khối này tiếp cận một số lợi ích có trong kế hoạch đầu tư xanh khổng lồ của Tổng thống Joe Biden trong chuyến thăm Washington sắp tới của Chủ tịch EC.

Một quan chức EU tiết lộ, thỏa thuận này sẽ tập trung về các vấn đề bao gồm tiếp cận nguyên liệu thô quan trọng, lao động và tính bền vững. Mục đích của thỏa thuận là trao cho EU tư cách tương đương với tư cách là đối tác tham gia hiệp định thương mại tự do của Mỹ. Điều đó sẽ giúp các phương tiện điện do châu Âu sản xuất đủ điều kiện nhận các khoản tín dụng thuế theo IRA. Trong hai tuần tới, các nhà lập pháp châu Âu cũng có kế hoạch đề xuất giải phóng số tiền trong quỹ hỗ trợ của EU để sử dụng cho quá trình chuyển đổi xanh ở “lục địa già”.

Hiện tại, các nhà sản xuất ô tô điện của EU đã được tiếp cận các quy định cắt giảm thuế của Mỹ. Tuy nhiên, giới chức EU cần bảo đảm rằng các nhà sản xuất pin và linh kiện pin của EU cũng được hưởng lợi từ IRA. Về vấn đề này, EU cần có thêm các cuộc thảo luận với Mỹ.