Đừng để nhập viện vì rượu

Cuối năm 2024, trong số 6 người vào ăn và uống rượu tại quán bánh canh cá lóc Quảng Trị ở TP Vũng Tàu (Bà Rịa-Vũng Tàu) thì có 4 người đã phải nhập viện nghi do ngộ độc rượu...

Kết quả xét nghiệm ban đầu cho thấy cả 4 nạn nhân đều bị ngộ độc methanol. Viện Y tế công cộng TP Hồ Chí Minh đã lấy 10 mẫu rượu từ 5 cơ sở buôn bán, kinh doanh rượu và rượu thu được tại nơi lưu trú của các nạn nhân để kiểm nghiệm methanol và acetonitrile; 4 mẫu huyết thanh và huyết tương của các bệnh nhân lấy từ Bệnh viện Vũng Tàu kiểm nghiệm methanol.

Một bệnh nhân ngộ độc rượu điều trị tại Trung tâm Chống độc (Bệnh viện Bạch Mai). Ảnh: THU TRANG

Kết quả, có 3 mẫu rượu phát hiện methanol vượt rất nhiều lần hàm lượng methanol cho phép trong rượu. Cũng trong bữa tiệc liên hoan cuối năm 2024 tại phường Phúc Lợi, quận Long Biên (Hà Nội), nhiều người đã phải nhập viện. Sau khi điều tra, Sở Y tế TP Hà Nội thông tin, nguyên nhân gây ngộ độc là do hóa chất acetonitrile có trong rượu trắng mang ở bên ngoài vào bữa tiệc.

Trước đó, ngày 17-10, Khoa Cấp cứu (Bệnh viện Đa khoa tỉnh Bắc Kạn) đã tiếp nhận 5 trường hợp (gồm 3 nam, 2 nữ) nhập viện do ngộ độc sau khi ăn lẩu và uống rượu tại quán lẩu Chiêm Còi (đường Thanh Niên, tổ 8, phường Sông Cầu, TP Bắc Kạn, tỉnh Bắc Kạn). Kết quả xét nghiệm của Viện Kiểm nghiệm an toàn vệ sinh thực phẩm quốc gia cho thấy, mẫu rượu trắng còn lại trong chén mà bệnh nhân đã uống có hàm lượng methanol cao hơn 30 lần mức cho phép.

Theo bác sĩ Nguyễn Trung Nguyên, Giám đốc Trung tâm Chống độc (Bệnh viện Bạch Mai), rượu trắng pha cồn công nghiệp methanol là nguyên nhân hàng đầu gây ra ngộ độc, tiếp đến là rượu ngâm cỏ cây rừng độc, rượu ngâm củ ấu, rượu ngâm động vật...

Đây là chất rất độc, thải trừ chậm, oxy hóa thành formol (formaldehyde) và acid formic. Chỉ cần uống 5-15ml có thể gây ngộ độc nặng, 15ml trở lên gây mù lòa, 30ml có thể gây tử vong. Trung tâm thường xuyên phải tiếp nhận điều trị cho bệnh nhân ngộ độc rượu methanol, trong đó có nhiều trường hợp nặng. Tỷ lệ tử vong của bệnh nhân ngộ độc methanol tại đây xấp xỉ 30%. Còn ở các cơ sở y tế tuyến dưới, con số này thậm chí lên đến 50%. Trong trường hợp bệnh nhân được cứu sống thì cũng sẽ chịu những di chứng nặng nề đến hết đời.

Tết Nguyên đán và lễ hội là thời điểm lượng rượu, bia được tiêu thụ gia tăng mạnh. Đây cũng là thời điểm tỷ lệ ngộ độc rượu gia tăng, đặc biệt là ngộ độc methanol, dẫn đến nhiều ca tử vong và nhập viện trong tình trạng nguy kịch. Đáng lo ngại là tình trạng ngộ độc do uống rượu pha từ cồn công nghiệp methanol có xu hướng gia tăng.

Không chỉ để lại hậu quả nặng nề là ngộ độc hay tử vong mà rượu còn là nguyên nhân của nhiều vụ tai nạn giao thông, đánh nhau, giết người và hàng chục loại bệnh khác nhau. Vì vậy, việc nâng cao ý thức và cảnh giác với tác hại của việc sử dụng rượu không rõ nguồn gốc, cũng như thận trọng khi tham gia các buổi tiệc là điều hết sức quan trọng.

Đại diện Cục An toàn thực phẩm (Bộ Y tế) cho biết, nguyên nhân xảy ra các vụ ngộ độc rượu có thể là do sử dụng rượu không có nguồn gốc rõ ràng hoặc do một số cơ sở mua cồn công nghiệp pha chế thành rượu. Xét nghiệm của các cơ quan chức năng cho thấy, hàm lượng độc tố methanol có trong các mẫu rượu này. Rượu có thành phần chính là ethanol, với công thức hóa học C₂H₅OH, trong khi rượu methanol có công thức hóa học CH₃OH.

Hai loại rượu này đều được lên men và chưng cất. Tuy nhiên, rượu ethanol lên men từ tinh bột hoặc đường thì rượu methanol lại lên men từ nguyên liệu có chứa cellulose (gỗ). Methanol có trong rượu là một chất cực độc, thường được sử dụng để làm dung môi trong chất tẩy rửa sơn, nước rửa kính, mực in máy photocopy...

Ngộ độc rượu xảy ra khi uống quá nhiều rượu ethanol trong thời gian ngắn hoặc do uống quá nhiều rượu có độc chất methanol, dẫn đến lượng cồn trong máu quá nhiều. Lúc này gan không kịp đào thải và sẽ gây tổn thương tế bào gan, các bộ phận ở não ngừng hoạt động, kèm các biến chứng nguy hiểm như nghẹt thở, động kinh, hạ thân nhiệt, nhịp tim không đều, thậm chí tử vong. Rượu methanol dễ gây ngộ độc hơn vì sản phẩm chuyển hóa của methanol là acid formic rất độc.

Đây cũng là tác nhân lớn làm ngộ độc rượu gây tổn thương đến các tế bào ở mắt và não. Dù không chứa độc tính như rượu methanol nhưng rượu ethanol cũng gây ngộ độc khi uống quá nhiều trong thời gian ngắn hoặc lạm dụng rượu trong thời gian dài.

Người bị ngộ độc rượu sẽ có các triệu chứng như: Da hơi xanh hoặc tím đặc biệt vùng xung quanh môi và móng tay; lú lẫn, phản ứng chậm, không thể đi lại; khó khăn trong việc duy trì ý thức; hạ thân nhiệt... Trong tình trạng nghiêm trọng, người bệnh có thể co giật, hôn mê, nghẹt thở, tổn thương não và tử vong. Khi phát hiện bệnh nhân có các triệu chứng như trên, người dân cần đưa người bệnh đến cơ sở y tế gần nhất để được xử trí kịp thời, tránh các biến chứng nặng xảy ra.

HÀ VŨ